XIV Wstęp
wyczarować jego piękno. Żyła, odpoczywała, radowała się, gdy malowała żydowskie dziecko12.
Przedwojenne fotografie artystki przedstawiają roześmianą, pełną energii, ciemnowłosą kobietę o brązowych oczach. Gela, co poświadcza również jej życiorys13, była osobą obdarzoną silnym charakterem, umiejącą walczyć z przeciwnościami, których nie skąpił jej los. Miłość do malarstwa i wiara we własne siły prowadziły ją przez całe życie.
Kilka fotografii i dwa krótkie teksty, jedyne, jakimi dysponujemy, pozwalają
spojrzeć na artystkę z bliższej perspektywy, wzbogacają jej obraz, czynią ją bardziej rzeczywistą.
Urodziła się w Warszawie w 1907 r. w rodzinie robotniczej. Artystka nie
wspomina dzieciństwa z sentymentem; jedyne ciepłe słowa w swojej autobiografii
poświęciła matce — kobiecie pochodzącej z tzw. dobrej rodziny Landau, która
zmuszona kalectwem (miała sparaliżowaną rękę) popełniła mezalians, poślubiając
szewca14. Była jego drugą żoną. Zmarła w 1918 r. osierocając 11–letnią córkę. Po
śmierci matki Gelą opiekowała się nauczycielka o nazwisku Zusman. Od tego czasu mieszkała poza domem i nie znajdując zapewne zrozumienia dla swojej pasji, nie nawiązała z resztą rodziny bliższych kontaktów15. Do 1924 r. uczyła się w sześcioklasowej szkole podstawowej, nad którą patronat sprawowało CISZO, przy ul. Nowolipki 6816. Szkoły CISZO, z żydowskim językiem wykładowym, kształciły dzieci w duchu świeckim.
Gela nie uczęszczała na kurs Biblii i języka hebrajskiego, co świadczy o tym, że
nie pochodziła z religijnej rodziny. Uczyła się polskiego i żydowskiego. Jako dorosła osoba posługiwała się obydwoma językami, choć wydaje się, że w piśmie preferowała język polski, o czym świadczą jej sygnatury „Gela Seksztejn / Seksztajn” oraz rękopisy: jedyny, zachowany w całości, list do bratowej jej męża Noemi Lichtensztejn i fragment podania na odwrocie rysunku Przechodnie17. W życiu codziennym używała języka żydowskiego, co było zgodne z przekonaniami bliskiego jej środowiska literackiego. Musiała wcześnie pracować na swoje utrzymanie; ukończyła kursy krawieckie, przygotowywane przez ORT.
12 J. Sandel, Malarze żydowscy w getcie warszawskim, „Nasze Słowo” 1948, nr 6–7, s. 36.
13 Fakty podawane przeze mnie w życiorysie artystki pochodzą w większości z jej testamentu i biografii— zob. Dokumenty i fotografie, nr 8.
14 Według informacji uzyskanych przeze mnie od Ruth Lahav, bratanicy Izraela Lichtensztejna, matka Geli pochodziła z rodziny inteligenckiej, była sierotą, kaleką i z tego powodu zdecydowała się poślubić człowieka niższego stanu (list od Ruth Lahav, skierowany do autorki niniejszego opracowania, z 12 kwietnia 2003 r.).
15 Zob. Dokumenty..., nr 8.
16 Zob. Dokumenty..., nr 2 — Geli Seksztajn świadectwo ukończenia w 1924 tej szkoły w Warszawie, wystawione 30 czerwca 1930 r.
17 Zob. il. 7 — List z 26 grudnia 1938 r. Geli do Noemi przebywającej w Zakopanem jest w posiadaniu Ruth Lahav (Tel Awiw) — oraz Prace..., nr 127.
