XXXII Wstęp
go94. Malarka, sporządzając swój testament prawie trzy lata po tych wydarzeniach, wiedziała (lub przypuszczała), że udało im się
przetrwać.
W ciągu ponad trzech lat okupacji i getta Lichtensztejnowie kilkakrotnie byli zmuszani do zmiany mieszkania. Z zachowanych w ARG dokumentów wynika, że przy ul. Okopowej 29/23, w swoim przedwojennym domu, przebywali do października 1940 r., tj. do momentu, kiedy musieli się przeprowadzić, gdyż nie objęły ich granice getta95. Do kwietnia 1942 mieszkali przy ul. Pawiej 8196. W dokumentach zachował się też inny ich adres: ul. Dzielna 9397. Gela pracowała jako wychowawczyni i nauczycielka rysunków w kuchniach dla dzieci. Prawdopodobnie swój czas poświęcała także malarstwu. Izrael, oprócz wspomnianej na wstępie pracy w „Oneg Szabat” i organizacjach opiekuńczych, działał w podziemnej partii Poalej Syjon. Icchak Cukierman spotykał go na zebraniach aktywu98. Lichtensztejn podobnie jak wielu jego kolegów i współpracowników, łączył pracę zawodową z działalnością konspiracyjną. Gela
94 Bliżej: Relacja anonimowego uchodźcy dotycząca ucieczki na wschodnie tereny Polski we wrześniu 1939 i stosunków panujących pod okupacją sowiecką w Białymstoku, Archiwum ŻIH, ARG I 693 (Ring. I/1046), [w:] Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, t. 3, Relacje z Kresów, oprac. A. Żbikowski, red. nauk. serii F. Tych, Warszawa 2001, s. 69–87; W. Śleszyński, Okupacja sowiecka na białostocczyźnie w latach 1939–1941, propaganda i indoktrynacja, Białystok 2001.
95 Zob. Archiwum ŻIH, ARG I 1440, 1441, 1442, 1443, 1444, 1445 (Ring. I/225/b,c, 1081/1, 1220/21, 1220/61, 1200/a,b, 1204).
96 Zob. Archiwum ŻIH, ARG I 1440, 1447, 1448; ARG II 492 (Ring. I/225/e, 1081/2, 1094; Ring. II/389/b). Fragment ul. Pawiej w obrębie Państwowego Monopolu Tytoniowego (z numerami nieparzystymi) został wyłączony z obszaru getta 20 kwietnia 1942 r.; zob. Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939–23 VII 1942, oprac. M. Fuks, Warszawa 1983, s. 240, 261.
97 Taki adres podał Hersz Wasser zob. Archiwum ŻIH, ARG I 1 (Ring. I/1152/2).
98 I. Cukierman, „Antek”, Nadmiar pamięci (Siedem owych lat). Wspomnienia 1939–1946, red. nauk. M. Turski, Warszawa 2000, s. 91. Oboje z Cywią Lubetkin bywali na zebraniach konspiracyjnej partii Poalej Syjon. Cukierman wymienia członków głównej grupy partyjnej, m.in.: Josefa Saka, Jochanana
Morgenszterna, Stefana Grajka i Izraela Lichtensztejna
