konsumenta wynosiła 0,422,5 kg, co miało duże znaczenie wobec niskich racji
przydziałowego cukru (270 gr na osobę, a w marcu i kwietniu 1942 – 150 gr).
Sprawozdanie podnosi, że wartość przydziałowych artykułów żywnościowych
pod względem kalorycznym była o wiele niższa od niezbędnej dla utrzymania
życia (bedeutend niedriger, als der, welcher zum Lebensunterhalt nötig ist). Toteż
przydziały mogły tylko w minimalnym stopniu zaspokoić potrzeby wyżywienia.
A ponieważ cena artykułów na wolnym rynku była bardzo wysoka i ustawicznie
rosła, wytworzyło to ogólną nędzę głodową, której nie można zaradzić, dopóki
przydziały utrzymywać się będą na dotychczasowym poziomie236. Bez znaczenia
w tym związku jest powiększenie racji chlebowych dla pracujących, zarządzone
pismem komisarza z 25 lutego 1942237, skoro łączy się z tym zmniejszenie o ½ kg
racji chlebowych miesięcznych dla pozostałych mieszkańców Dzielnicy.
Sprawozdanie donosi, że dalszym zadaniem Zakł[adu] Zaop[atrywania] była
dostawa produktów dla instytucji opieki społ[ecznej], charytatywnych, szpitali,
spółdzielni spożywczych i Służby Porządkowej, a także nabywanie różnych niekontyngentowych artykułów konsumpcyjnych na zlecenie prywatnych odbiorców
oraz wyłączność wwozu dla Dzielnicy wszelkiego rodzaju towarów (chemikalij [s],
wyrobów technicznych, przedmiotów gospodarstwa domowego itd.). Obrót towarowy odbywał się przez plac przeładunkowy.
Następny z kolei rozdział sprawozdania zajmuje się pracą przymusową
(Arbeitseinsatz) i rozpoczyna się podkreśleniem specjalnej wagi zagadnienia pracy w obozach. Po wysłaniu w kwietniu i maju 1941 większej ilości robotników do
obozów pracy okazało się, że w wielu wypadkach wskutek trudności w zaopatrywaniu obozowiczów, obozy musiały ulegać likwidacji238. Już w maju rozpoczął się powrót [8] robotników do Warszawy, co zachodziło także w miesiącach następnych. Chociaż w tym samym czasie kontynuowano wysyłanie ludzi do obozów, to jednak liczba obozów stale malała, dochodząc we wrześniu 1941 do liczby 700 osób w 5 obozach. W październiku zlikwidowano dalsze 4 obozy, pozostał jedynie obóz w Pustkowie (dystrykt krakowski), który czynny był przez całą zimę i jeszcze w dacie sprawozdania zatrudniał 150 ludzi239.
236 Zob. dok. 148.
237 Zob. też pismo 20aa w dok. 135 oraz dok. 24.
238 Za wyżywienie robotników w obozach teoretycznie odpowiadały fi rmy prowadzące prace. Najczęściej jednak nie wywiązywały się z tego zadania, tłumacząc się brakiem potrzebnych produktów na rynku. Okazało się także, że obozy, w których pracowali robotnicy z Warszawy, były zupełnie nierentowne. Wynędzniali robotnicy z getta nie byli w stanie pracować w ciężkich warunkach (zwłaszcza przy robotach melioracyjnych). Z tego powodu 18 czerwca 1941 r.
obozy zostały zamknięte. Więcej na ten temat zob. M. Janczewska, Obozy pracy przymusowej dla Żydów na terenie dystryktu warszawskiego, w: Prowincja noc..., s. 877.
239 Pustków (pow. Dębica) – obóz budowy dróg, gdzie prowadzono także prace leśne; oprócz Żydów zatrudnieni byli tam Polacy i Rosjanie.
