niczą. Trudności finansowe szpitalnictwa były częściowo usuwane przez Wydział
Opłat na rzecz Szpitalnictwa Rady Żyd[owskiej] w drodze zbiórek pieniężnych
i w naturze. Wyżywienie chorych natrafi ało na ogromne trudności wobec zaniechania aprowizacji szpitali żyd[owskich] przez Zarząd m. W[arsza]wy w kwietniu 1941.
Następny punkt tego rozdziału poświęcony jest profilaktyce walki z chorobami
zakaźnymi i Wydziałowi Zdrowia. Sprawozdanie zaznacza, że w związku
ze zwalczaniem chorób zakaźnych władze wydały krańcowo surowe zarządzenia
zwłaszcza w odniesieniu do domów, w których zaszły wypadki tyfusu. W związku
z tym rozpoczęta została energiczna działalność kolumn dezynfekcyjnych. Zwłaszcza wytężonej pracy wymagały ośrodki, które wydawały się szczególnie zagrożone pod względem epidemicznym (schroniska dla uchodźców, gdzie zawszenie dochodziło częstokroć do 100% oraz ulice zam[ieszkane] przez najuboższych). W tych wypadkach wkraczano nad wyraz radykalnie przy współudziale Służby Porz[ądkowej], która wyłoniła osobną jednostkę do walki z epidemiami242. Miały miejsce takie akcje masowe, jak np. w sierpniu 1941 przy ul. Krochmalnej, skąd mieszkańcy byli odprowadzani do kąpielisk zbiorowo (spowodowało to zostawienie mieszkań i mienia bez dozoru, ogromne kradzieże i często ruinę mieszkańców, uwaga informatora)
243. Nadzorowano nieprzerwanie liczne obiekty, tworzono nowe kąpieliska,
w których wykonywano odwszenia. Mimo to nie udało się powstrzymać epidemii.
Liczba zachorowań rosła z miesiąca na miesiąc, co skłoniło wreszcie właściwe
urzędy do udzielenia zezwolenia na leczenie chorych w domu, o ile pozwalały na
to warunki lokalowe chorego.
[10] Dalej wylicza się inne dziedziny działalności Wydz[iału] Zdrowia (nadzór
nad punktami sprzedaży mięsa (sic!) i mleka za pośrednictwem referatu weterynaryjnego, zwalczania innych chorób zakaźnych w drodze szczepień ochronnych, ogólna piecza nad czystością Dzielnicy w formie współpracy z innymi organami administracji Dzielnicy), przy czym wskazuje się na to, iż całokształt tej działalności skoncentrowany został w Radzie Zdrowia, utworzonej w październiku 1941244. Osobną wzmiankę poświęca sprawozdanie w tym miejscu wywózce śmieci, obrazując stan zaśmiecenia, wykazując niemożność uporządkowania stanu rzeczy przez monopolistyczne przedsiębiorstwa wywózki śmieci z Dzielnicy z powodu braku środków pieniężnych, oraz złego funkcjonowania w okresie zimowym instala-
242 Kompania Przeciwepidemiczna (Referat Przeciwepidemiczny) pod kierownictwem Manfreda Talmusa działała jako oddział SP (od przełomu 1940 i 1941 r.) przy akcjach dezynfekcyjnych. Funkcjonariusze blokowali kamienice, eksportowali lokatorów do kąpieli, etc. Na temat nadużyć Kompanii zob. N.N., Wiadomości zebrane w rozmowie z funkcjonariuszem SP, w: Getto warszawskie.
Życie codzienne, s. 521.
243 Na temat wcześniejszych blokad ul. Krochmalnej zob. przyp. 877.
244 Rada Zdrowia powstała przy Wydziale Zdrowia RŻ na przełomie sierpnia i września 1941 r., jej zadaniem była koordynacja i organizacja działań zwalczających epidemię. Jej przewodniczącym był prof. Ludwik Hirszfeld. O jej działalności zob. L. Hirszfeld, op. cit., s. 283–296.
