[2]
14 września 1941 r.
SN/DA.IV 177/41
Do Transferstelle
Warszawa
Królewska 23
Dot.: Maszyna drukarska, pismo drukarni „Monolit”
Na podstawie mojego pisma z dn. 5 czerwca, Da.IV 177/41, które zostało załączone w odpisie, Transferstelle przychylił się do wniosku drukarni „Monolit” i pozwolił jej na wwóz do żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej maszyny, na którą wydał zezwolenie powiernik [komisaryczny]287.
Powiernik wyznaczył 16 b.m. jako datę przekazania i odbioru maszyny. Dlatego
uprasza się o wydanie przepustki na dni 16 i 17 b.m. dla właściciela przedsiębiorstwa „Monolit” Jono288 Rachmana289, ul. Leszno 56, i montera Józefa Hirszowicza, ul. Waliców 17/19, w celu demontażu i przejęcia maszyny.
Przewodniczący Rady Żydowskiej
w Warszawie
1 załącznik
Wien). 1940–1945 z ramienia Wydziału Nadzoru Bankowego w rządzie GG koordynował działalność banków i instytucji kredytowych na okupowanych terenach (polecony na to stanowisko przez Laschtoviczkę, którego znał sprzed wojny). Od maja 1941 do jesieni 1943 szef Transferstelle, współautor i realizator koncepcji ekonomicznego wykorzystania warszawskiego getta. W swoich niepublikowanych wspomnieniach, napisanych przed śmiercią, notował, że dzięki jego działalności „ok. 50 tys. pracowników żydowskich warsztatów otrzymywało lepsze wyżywienie i miało nadzieję przeżyć wojnę”. W 1944 powołany do Wehrmachtu, brał udział w pacyfikacji powstania warszawskiego i został ranny. W grudniu 1944 delegowany do Krakowa z misją ukrycia niemieckiej dokumentacji bankowej. Od maja 1945 kontynuował swoją karierę bankową w Wiedniu. Informacje o jego życiu za. G. Griensteidl, Die Transferstelle in Warschau under der Leitung von Max Georg Bischof, niepublikowana praca magisterska z 2006 r. Dziękuję dr Eleonorze Bergman za udostępnienie mi tej pracy.
287 W oryg.: Treuhänder (niem.).
288 Właśc. Jona.
289 Jona Rachman – był przewodniczącym Związku Drukarzy. Prowadził w getcie drukarnię Rady Żydowskiej na ul. Elektoralnej 3 (następnie przeniesioną na ul. Chłodną 8, do budynku
