Gliksman446 i dr Eiger447 i kierownik 12-tej szopy In[żynier] Lipszyc. Bardzo
dziwne, że ci panowie w żaden sposób nie mają zrozumienia dla elementarnych
potrzeb ludzi pracy oprócz swoich żądań.
Następstwem konferencji było to, zamiast dać coś i pokazać dobre chęci, żądali
od nas większą wydajność pracy i nie chcieli nic przyrzec, jedno nam dali, ukarali
nas niesłusznie za dzień, kiedy odbył się protest i następnego dnia nie dali nam tej
reklamowanej trzykrotnie zupy.
W trzecim dniu robotnicy zwrócili się do dr. Eigera, żeby wydał chleb, co nam
się należało, odmówił motywując, że nie otrzymał chleba. Wtenczas robotnicy [4]
zaczęli się domagać, żeby im wydał resztek pozostałego chleba, co już był spleszniały [s], za wyżej wspomniany chleb, co był podobny więcej do trawy aniżeli do chleba, musieliśmy z góry płacić, za 25 kg chleba zapłaciliśmy 20 zł. Przy rozdzielaniu chleba musiano dużo odkroić i odrzucać, tak że wypadło na każdego robotnika po 15 dk[g] chleba. Kiedy zapytano się, czy mamy wyrzucić ten spleszniały [s] chleb wtenczas wszyscy żądali, żeby rozdzielać ten chleb. Przy rozdaniu tych krusinek spleszniałych [s], zrobił się taki tłok, że jeden drugiego mało nie udusił, to najlepiej świadczy, jak nasza sytuacja w szopie wygląda.
Przez to zwracamy się do rady żydowskiej z prośbą o wzięcie nas jako najwyższą
instancję w dzielnicy żydowskiej pod ich ochronę448.
Robotnicy szopy 12-tej449.
ARG I 292b (Ring. I/322)
Opis: oryg. lub odpis (rkps, atrament, 142x200 mm), odpis (rkps – JG*, ołówek, 142x200 mm),
j. pol., k. 5, s. 7.
Na s. 1 (odpis – JG*) inf. H.W. (atrament): „Przez [Bencjona Chilinowicza?]”.
Część dok. przeniesiona z Ring. I/348.
Zob. HWC, 34/2 (2. egz. odpisu, rkps, ołówek, k. 3).
Edycja na postawie oryg., k. 2, s. 4.
446 Beniamin Gliksman – kierownik Wydziału Wytwórczości, od sierpnia 1941 r. udziałowiec spółki „Wytwórczość Żydowska”.
447 Salomon Eiger – przemysłowiec z Łodzi i działacz ORT, kierownik Wydziału Wytwórczości przy RŻ, od sierpnia 1941 r. udziałowiec spółki „Wytwórczość Żydowska”.
448 Najprawdopodobniej skargi i protesty robotników nie odniosły rezultatu. Sytuacja aprowizacyjna robotników w szopach była tragiczna do końca ich funkcjonowania. Jednorazowa poprawa w wyżywieniu miała miejsce w drugiej połowie lipca 1941 r., kiedy to Transferstelle przydzieliła szopom dodatkowy kontyngent mąki. Każdy z 2200 pracujących w warsztatach Wydziału Wytwórczości otrzymał wtedy dodatkowo 1 kg chleba.
449 Zob. też dok. 55.
