Już w tym okresie zarysował się szkielet późniejszej struktury wewnętrznej
Batalionu, chociaż poszczególne działy nie były całkowicie wyodrębnione i zorganizowane samodzielnie. Dział nakazowy zajmował się wypisywaniem nakazów pracy dla powołanych; ponadto istniał dział zwolnień i opłat (niesamodzielne), kontrola stawiennictwa, dział karno-egzekucyjny, techniczny, ekspedycja, tabor konny i służba porządkowa.
Czynności jednak poszczególnych działów i biur nie były w tym okresie skoordynowane ani wyodrębnione.
Początkowy brak kartoteki, niemożność kontroli wydatków i wpływów
w braku księgowości, nieoszczędna gospodarka talonowa, nagły wzrost Batalionu
bez odpowiedniego uprzedniego przygotowania – z jednej strony, zaś wzrastające
zapotrzebowania placówek, dochodzące do 10–12 tys. ludzi dziennie, którym
nie można było sprostać – z drugiej strony, doprowadziły do dużej dezorganizacji
Batalionu.
Pierwotny Batalion robotników płatnych nie mógł już podołać wzrastającym
potrzebom i należało palcówki [4] tzw. „płatne” uzupełniać z dnia na dzień robotnikami przymusowymi; koszt jednak robocizny nie a[...]aszał się, ponieważ placówki wymagały w zasadzie codziennie tych samych robotników, odpowiednio już poinstruowanych, znających robotę i wydajniejszych od tzw. „nakazowców” oraz żądały rzemieślników-fachowców.
Ponadto b[ardzo] znaczne uchylanie się powołanych od pracy przymusowej
i niemożność pokrycia zamówień Władz groziły Radzie Żydowskiej oraz całej
żydowskiej ludności Warszawy ostrymi represjami693.
Konieczną stała się gruntowna reorganizacja Batalionu, aby sytuację opanować.
W połowie kwietnia 1940 r. P[an] Przewodniczący Rady Żydowskiej powołał nowe
kierownictwo Batalionu, które zreorganizowało od podstaw strukturę Wydziału.
III. Reorganizacja Batalionu Pracy.
1. Wobec płynności zadań Batalionu, mającego powierzone sobie różnorodne
czynności zależnie od woli Władz, nie wszystkie instytucje mogły być od razu
zorganizowane, a działające już – utrzymane na stałe. Tym niemniej, kierując się
wspólnymi i stałymi dla pracy Batalionu wytycznymi nowe kierownictwo nadało
Wydziałowi jego formę organizacyjną, która przetrwała z nielicznymi zmianami do
końca okresu sprawozdawczego.
A więc przeprowadzono ścisły, o ile to było możliwym, podział funkcji
poszczególnych komórek Batalionu, łącząc i komasując pozostałości dualistycznego
693 Na temat kar zob. Drugie postanowienie wykonawcze wyższego dowódcy SS i policji Krügera do rozporządzenia z 26 października 1939 r. o wprowadzeniu przymusu pracy dla ludności żydowskiej Generalnego Gubernatorstwa (dok. 2).
