X. [30] Warunki pracy
Warunki pracy w Batalionie znacznie różniły się od warunków, panujących
w innych wydziałach Gminy.
Konieczność obsadzenia placówek, przyjmowania zamówień, dokonywania
wypłat, wymagała pracy bez żadnej przerwy; przez cały rok, nawet w dni najbardziej uroczystych świąt, Batalion nie mógł przerwać swej działalności. Ponadto pewne działy nie mogły stosować się do przepisowych godzin urzędowania, pracując z reguły od godz. 6 rano czasem do późnego wieczora. Urzędowanie utrudnionym było przez ciągłą obecność w biurach tysięcy interesantów, załatwiających sprawy, związane z obowiązkiem pracy (bywały dni, kiedy przez szczupłe biura wydziału przewijało się 5000 ludzi, załatwianych przez personel Batalionu) oraz przez liczne interwencje, których widownią był Batalion przez prawie cały czas swej działalności. W pewnych okresach (np. w czasie kryzysu finansowego lub powoływania do obozów pracy) agresywność interesantów wzrastała gwałtownie i dochodziło do ostrych scysji, wybijania szyb, demolowania lokali i rękoczynów we wszystkich biurach Batalionu. Tempo pracy, różnorodność otrzymywanych zleceń, konieczność niezwłocznego załatwiania wszelkich spraw, sam rodzaj zadań Batalionu – bez odpowiednich sankcji własnych, obowiązek ciągłego i bezpośredniego stykania się – np. w okresie obozowym – z najbardziej dotkniętymi, brak początkowo wyspecjalizowanego elementu pracowniczego do zgoła nowych zadań, brak odpowiednich pomieszczeń na rozległe biura, trudności finansowe – wszystko to czyniło pracę Batalionu nadzwyczaj ciężką i wyczerpującą.
Podkreślić należy również bardzo ciężką pracę elementu terenowego, który
działając w niezwykle trudnych warunkach, opiekował się powierzonymi mu robotnikami i pierwszy zetknął i zapoznał żołnierzy niemieckich, stacjonujących w Warszawie formacji, z robotnikiem żydowskim, zdobywając wielokrotnie uznanie dla wartości pracy żydowskiej.
XI. Zamknięcie dzielnicy żydowskiej.
Zamknięcie dzielnicy żydowskiej w połowie listopada 1940 r. wniosło pewne
zmiany do działalności Batalionu Pracy. W dniu zamknięcia dzielnicy, Batalion
musiał wystawić robotnikom przepustki tymczasowe (wzór nr 39), wg imiennych
list, nadesłanych przez placówki, zatwierdzone następnie przez Abt[eilung] Umsiedlung [Wydział Przesiedleń] przy Urzędzie Szefa Okręgu Warszawskiego. Następnie same placówki uzyskiwały za pośrednictwem Urzędu Pracy przepustki indywidualne lub zbiorowe dla swoich robotników736. Jednakże trudności z tym związane,
736 16 listopada 1940 r. (tj. po zamknięciu getta) urzędnicy Batalionu Pracy przez całą noc przygotowywali stosowne przepustki dla robotników z placówek. Tzw. Passierscheiny (niem. przepustki)
