RRRR-MM-DD
Usuń formularz
  • Powrót

Rada Żydowska w Warszawie (1939-1943)

Tytuł:Rada Żydowska w Warszawie (1939-1943)

Sygnatura: AR tom 12

Autor: Marta Janczewska

Język: polski

Lokalizacja: Warszawa

Numer: 12

Opis: Materiał prezentowany w niniejszym tomie, w przeważającej części publikowany po raz pierwszy, dokumentuje pracę instytucji administrującej największym skupiskiem Żydów w okupowanej Europie. Publikacja obejmuje prawie wszystkie dokumenty związane z warszawskim Judenratem, które zachowały się w Konspiracyjnym Archiwum Getta Warszawy. Nie uwzględnione zostały jedynie pojedyncze pozycje publikowane już we wcześniejszych tomach serii Archiwum Ringelbluma. Tom podzielony jest na dwie zasadnicze części: do 22 lipca 1942 r. oraz po tej dacie. Moment rozpoczęcia tzw. wielkiej akcji likwidacyjnej stał się tragiczną cezurą nie tylko w życiu mieszkańców warszawskiego getta, ale także w historii instytucji Rady Żydowskiej. Część pierwsza dokumentuje więc walkę społeczności żydowskiej o przetrwanie, druga ilustruje okoliczności śmierci mieszkańców warszawskiego getta. Czytelnik znajdzie w niniejszym tomie m.in. bogatą korespondencję Rady ze zwierzchnimi instytucjami niemieckimi. Niezwykle ciekawą część publikacji stanowią też dokumenty wewnętrzne Rady - materiały różnych wydziałów i agend, w tym Służby Porządkowej (m.in. rozkazy dzienne Józefa Szeryńskiego, szefa policji żydowskiej).

Tom pełnej edycji ARG: 12

strona 56 z 858

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 56


16 Część I. Rada Żydowska do 22 lipca 1942 r. [7]


                                       Fajga Margules
                                       Dwojra Rozenberg
                                       Chana Zajdenwach28


wyrokiem Sądu Specjalnego29 w Warszawie z dnia 12 listopada 1941 r. skazani na śmierć30.
Wyrok został wykonany dnia 17 listopada 1941 r.


                                                                                                    (–) Auerswald


ARG I 184 (Ring. I/781/3)
Opis: oryg., druk, j. niem., pol., 350x298 mm, poważne uszkodzenia i ubytki tekstu (części w j. niem.),
k. 1, s. 1.
Obwieszczenie wydrukowane w drukarni „Monolit” w Warszawie31.
Drugi egz., zob. ARG II 23 (Ring. II/143)
Edycja na podstawie tekstu pol. 2. egz.
Druk: Przewodnik, s. 217 (fotokopia); Oneg Schabbat. Das Untergrundarchiv, s. 26 (fotokopia); Scream
the Truth, s. 22 (fotokopia).



28 Według anonimowego informatora polskiej konspiracji wśród sześciu aresztowanych kobiet były dwie młode matki oraz osiemnastoletnia dziewczyna. Josek Pajkus był szklarzem, który przeszedł przez druty na Siennej, by kupić tańszy chleb. Por. AAN, Delegatura Rządu RP na Kraj, sygn. 202/II/28, N.N., Stracenie 8 osób w getcie warszawskim, s. 67. Zadziwiająco zbieżne informacje
na temat rozstrzelanych do relacji z AAN zawierają wspomnienia: L. Hirszfeld, Historia jednego życia, wyd. 2, Warszawa 1989, s. 304.
29 Zob. przyp. 21.
30 Rozprawa odbyła się 12 listopada 1941 r. i trwała mniej niż godzinę. Sąd uznał postępowanie dowodowe za zbyteczne. Egzekucja odbyła się 17 listopada o godz. 8.35 na dziedzińcu Aresztu Centralnego przy ul. Gęsiej (Gęsiówka). Spętani skazańcy szarpali się i usiłowali wyzwolić się z więzów, krzyczeli i błagali o litość. Ponieważ kierownik SP Józef Szeryński odmówił wykonania egzekucji przez żydowskich policjantów, wezwano 30-osobowy pluton polskiej policji, która
rozkaz wykonała. Na dziedzińcu Gęsiówki oprócz polskich policjantów obecny był niemiecki prokurator Neumann. Auerswald przyjechał spóźniony, czego podobno żałował. Zob. AAN, Delegatura Rządu RP na Kraj, sygn. 202/II/28, N.N., Stracenie 8 osób w getcie warszawskim. Nazwiska rozstrzelanych podała także GŻ (w nr. z 28 listopada 1941 r.). Zob. też zapis Czerniakowa na ten temat: Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, oprac. i przyp. M. Fuks, [przedm. C. Madajczyk], Warszawa 1983, s. 228. Druga głośna egzekucja miała miejsce na Gęsiówce 15 grudnia 1941 r. Zob. dok. 118.
31 Drukarnia „Monolit” znajdowała się w getcie przy ul. Elektoralnej 3. Zob. też dok. 23 (pismo nr 5), dok. 41 (pismo nr 2), a także relacja Racheli Rachman (Archiwum Yad Vashem, sygn. 03/825).