Gospodarka [10] 81 o tysiące i pije się cherry brandy i inne trunki. Tysiące fruwają i nie grają żadnej roli, tu jednak na szczytny cel ich kieszenie są zamknięte. Przedwojenni bogacze, którzy pozostali przy pieniądzach, robią to samo, w czasie, kiedy większość Żydów umiera z głodu i biedy. Najczęściej spotyka to uchodźców, którzy cały czas sprzedają wszystko, co mają na sobie, żeby jakoś przetrwać. Minęło już 2,5 roku wojny. Wszystko się wyczerpuje, dlatego śmiertelność wśród uchodźców jest ogromna, a i działacze się zmęczyli. Jak długo jest [ktoś] działaczem, [6] [tak] musi też zatroszczyć się o siebie. Z tego względu los uchodźców jest straszny, ponieważ ci, którzy znaleźli pracę, nie zarabiają wystarczająco ani żeby przeżyć, ani żeby umrzeć. Najgorzej mają krawcy i fryzjerzy. Krawcy w szopach są straszliwie eksploatowani za [marną] zupkę. Kierownicy czerpią całkiem pokaźne zyski i gaże. Jest to całkiem osobliwy rozdział sam w sobie, o którym jeszcze odrębnie napiszę.
Produkcja zewnętrzna „getta” to [z kolei] gałęzie, które są zależne od zamówień spoza „getta”, w większości od niemieckich firm123.
Po pierwsze [w grupie tej] są szewcy butów z cholewami. Znam rodzinę na Muranowie, ojca z trzema synami, którzy zarabiają w domu, pracując dla firmy „Abramski”124, do 500 złotych dziennie, a nawet więcej. Brzmi to przesadnie, ale zostało przeze mnie potwierdzone. Robotnicy mają około 50 złotych dziennie. [7] Dalej są szteperzy125, nie [ci] z szopów, ale prywatni. [Pracując] dla firm, zarabiają również takie pieniądze. Aktywni są tapicerzy, szczotkarze, introligatorzy, stolarze i wytwórcy łóżek. Powstały fabryki celulozy i chemiczne. Również u Brauna i Rowińskiego126zarabiają jeszcze tkacze i inni robotnicy ładne pensje, co najmniej 20 złotych dziennie. Właściciele wszystkich tych wymienionych warsztatów, gdzie wykonywane są zamówienia, zarobili pieniądze, ale gałąź produkcji, która jest zależna od wyżej wspomnianych zamówień, związana jest z istniejącymi warunkami i sytuacją. Kiedy nastąpi zmiana sytuacji, jej skutkiem będzie upadek i zanik produkcji „gettowej”, stojącej na kurzych łapkach. Dokładnie tak, jak zawalą się mury razem z siłami, które je postawiły.
[tłum. z j. żyd. Magdalena Siek]
ARG I 616 (Ring. I/99)
Opis: odpis (2 egz.), rkps (Z*), j. żyd., ołówek, 148x208 mm, k. 14, s. 14. Druk: Selected Documents, s. 535–537.
Edycja na podstawie pierwszego egz., k. 7, s. 7.
