94 Gospodarka [12]
Wojna przyniosła wiele zmian. Odbiło się to także na fachu fryzjerskim. Przed nastaniem getta we wszystkich zakładach wciąż było dużo pracy, przychodzili chrześcijanie i Niemcy. Nawet później, gdy już w oknach wystawowych pojawiły się żydowskie oznaczenia, fryzjerzy wciąż zarabiali na jedzenie, podczas gdy w innych zawodach panował zastój. Wraz z powstaniem getta sytuacja zmieniła się całkowicie, gdyż żydowskie zakłady musiały wynieść się z nieżydowskich dzielnic, a w getcie nie można było dostać zastępczych lokali. Właściciele zostali bez pracy lub zaczęli pracować dla innych.
[4] Nastąpiła pauperyzacja zawodu. Większość fryzjerów wyjechała do „obozów” lub „placówek”. Ktokolwiek wracał, był zawszony i wykończony. Część handlowała czymkolwiek się dało, nawet bajglami. Widziałem wielu właścicieli zakładów żebrzących po domach. To wszystko spowodowała gonitwa związana z przesiedleniem. Jak długo człowiek siedział w jednym miejscu, miał pracę, zarobek i żył jak człowiek, a kiedy to się zmieniało, spadał do najniższej grupy – do żebraków.
Istniały jednak różnice między sytuacją pracowników i właścicieli. Pracownikowi najlepszej fryzjerni zarobek nie starczał na wyżywienie rodziny ani nawet samego siebie.
Najwyższej klasy fryzjernia ma dochody rzędu 100 zł dziennie. Pracuje tam, jak to na przykład wygląda [5] u nas w zakładzie – dwóch pracowników i właściciel. Ja wyrabiam 30 zł, drugi pracownik też. Pracując na 50%, każdy z nas ma 15 zł dziennie. Właściciel ma 40 zł dziennie od siebie i po 15 zł od nas, w sumie 70 zł dziennie. Ludzie z rodzinami nie są w stanie przeżyć za taką kwotę i wyprzedają ostatki, by dziewięcioosobowa rodzina miała na obiad. I tak głodujemy całymi dniami wraz z żonami i dziećmi, zadowalając się odrobiną zupy, o tłuszczu, cukrze i odrobinie mleka dla dzieci nie ma mowy. Tymczasem właściciele prowadzą normalne życie, codziennie na obiad mięso itd.
Wydatki we fryzjerni przed wojną i dziś
Rzeczy | Dawniej | Dziś |
Pranie serwety Mydło do golenia Talk Lokal, elektryczność, gaz | 5–7 gr 4 zł 60 gr – | 15–20 gr 100 zł 2,40 zł tyle samo co przed wojną |
[6] Ogrzewanie nie kosztuje, bo się nie grzeje. Wodę bierze się z termosu. Jedną serwetę prasuje się 20 razy elektrycznym żelazkiem, żeby wciąż była świeża, jak wyprana. Jedyny wydatek to samo golenie. Ludzie nauczyli się jednak tak oszczędnie obchodzić z mydłem, że 1 kg starcza na 5 tygodni i więcej. Właściciel nie dokłada więc majątku do interesu.
Wartość pracy, czyli ile płacono za pracę i co za to otrzymywano dawniej i dziś
Praca | Opłata | |
Praca | Dawniej | Dziś |
Strzyżenie Golenie | 1 zł 0,50 zł | 1,50–2 zł 1 zł |
