Gospodarka [23] 119
a) zmiany na rynku zbytu (przekształcenie w typie bezpośredniego konsumenta), b) zmiany w aparacie prywatno-wymiennym (aryzacja handlu i związana z tym
nowa organizacja firm),
c) ukazanie się masowego odbiorcy (władz, wojskowych i innych formacji oraz instytucji),
d) sprawy związane ze zdobywaniem i rozprowadzaniem surowców,
e) wszelkie zjawiska przystosowania się do sytuacji ze strony producentów żydowskich.
Wymienione te zjawiska uwidaczniają się coraz wyraziściej w miarę komplikowania się sytuacji ogólnego kompleksu gospodarczego, z którym związana jest dzielnica żydowska.
W obecnie przeżywanym okresie (marzec 1942 [roku]) na wolny rynek produkcji wpływa przede wszystkim okoliczność, iż masowe dostawy do celów wojskowych zostały w dużym stopniu zahamowane. Jak podkreślono w poprzednich notatkach, dostawy te ograniczyły się do produkcji sezonowej (kuśnierstwo, rękawicznictwo itp.), zaś poprzednie dostawy masowe (stolarstwo, tapicerstwo) zmalały. Nawet w szczotkarstwie, które mniej było zależne od ruchów form[acji] panuje obecnie względna cisza.
W przeciwieństwie do tego pewne ożywienie ujawnia aryjski rynek prywatny. W pierwszym rzędzie chodzi tu o wzmożenie zapotrzebowania na narzędzia rolnicze i artykuły wiejskiego gospodarstwa domowego, co wskazuje, że chłop w Generalnej Guberni po trzyletniej przerwie zaczyna wkraczać na rynek jako nabywca artykułów przemysłowych, ujawniając niewspółmiernie wyższą siłę nabywczą niż inne grupy zawodowe ludności G[eneralnej] G[uberni]. Ożywienie to odbija się na zapotrzebowaniu i produkcji w dziedzinie artykułów blacharskich i drewnianych (konewki, garnki, pralki) oraz takich artykułów galanterii metalowej, jak zmywaki itd. Toteż szereg warsztatów tych branż pracuje nawet dość intensywnie i masowo dla tych celów.
W taki sposób produkty te dostają się na rynek i dalej do odbiorcy – to zagadnienie kształtuje się ostatnio w sposób odmienny nieco niż to miało miejsce dotychczas, kiedy obrót handlowy między dzielnicą żydowską a światem zewnętrznym odbywał się raczej z wolnej ręki, bez specjalnej organizacji i aparatu, na skutek takich czy innych kontaktów wzajemnych. Aczkolwiek i ten sposób eksportu w dalszym ciągu stanowi poważną pozycję w obrocie, to jednak pojawił się nowy czynnik, centralizujący i stanowiący z drugiej strony konkurencję dla inicjatywy indywidualnej. Czynnikiem tym są firmy eksportowe działające na podstawie specjalnych koneksji z dzielnicą aryjską i faworyzowane przez niektóre władze199. Firmy te potrafiły zmobilizować poważne kapitały, które umożliwiają przeprowadzenie masowych transakcji eksportowych. Działalność ich
