514 Organizacje polityczne i społeczne, konspiracja [72]
Francję ubrano w płaszcz demokracji, a do nich, do ofiar, które przybyły tu szukać chleba i domu, mówi się, że są „niepożądanymi obcokrajowcami, rzeczywiście pomogli oni odbudować kraj – ale nie budowali domu dla siebie”.
We Francji istnieje dekret jeszcze z czasów Napoleona III1203, [zgodnie z którym]
administracja policji może wysyłać obcokrajowców bez procesu.
Dekret ten ma już powyżej 80 lat. Do tego dochodzi jeszcze magiczna formuła „papiery w porządku”. Duża liczba obcokrajowców z aa[...]aa centralnej Europy nie może w żaden [sposób?] mieć dokumentów w porządku. Oni opuścili swoje kraje w czasie katastrof i wstrząsów, a te fatalne słowa „dokumenty w porządku” są przerażające dla takiego obcokrajowca. Od tych słów zależy życie i śmierć dziesiątek tysięcy ludzi. To, że ktoś może udowodnić, iż jego papiery są w porządku – jest dowodem jego ważności, „etyczności”, on jest uprawniony do życia. Jeśli inny nie może, z setek powodów, mieć „swoich dokumentów w porządku” musi zginąć śmiercią gwałtowną. Pozbawiony papierów człowiek nie ma już prawa do życia w naszych czasach.
Trzydzieści, czterdzieści lat temu, w tamtych czasach emigracji do Anglii i Ameryki, cała [7] emigracja w ogóle, a żydowska w szczególności, składała się z takich ludzi „bez papierów”. Jednakże imperium brytyjskie nie zniknęło. Oni, ci ludzie bez dokumentów, pracowali, żyli z rodzinami, wychowywali dzieci, tworzyli społeczności dla współpracy, dla obustronnej pomocy, dla solidarności. Nieraz oddawali swoje ostatnie ciężko zarobione grosze za przyjaciela w potrzebie. Czytali literaturę piękną i wpływali na innych, by także ją poznawali. Jeśli na świecie gdzieś zdarzyła się niesprawiedliwość, to oni, ci pozbawieni dokumentów emigranci, ludzie wrażliwi na [brak] społecznej sprawiedliwości odczuwali to pierwsi i budzili świadomość angielskiego narodu. Od tych emigrantów pozbawionych papierów w aa[...]aa czasu w Anglii wyrosły a[...]a potężne, które będą przez długie wieki wpływać na duchowe i etyczne życie ludzkości.
Również amerykański naród pochodzi od takich emigrantów pozbawionych dokumentów. Jest bardzo możliwe, że prezydent Roosevelt, dla którego ten świat ma jeszcze trochę szacunku, też pochodzi z takiej pozbawionej dokumentów rodziny. Ale to było kiedyś i to dźwięczy dzisiaj jak czarowna bajka ze starych, dobrych, złotych czasów, które przeminęły jak słodki sen.
[tłum. z j. żyd. Sara Arm]
ARG I 41 (Ring. I/457)
Opis: oryg.[?], rkps, atrament, j. żyd., 110x355 mm, drobne uszkodzenia i ubytki tekstu, k. 7, s. 7. Zał. notka H.W. w j. pol., żyd.: „Maurice Landau, Żyd, ameryk[ański] dziennikarz, umarł w getcie war[szawskim] z głodu. Artykuł, fragment większej pracy”.
