30 [1] Materiały Racheli Auerbach
Klages z całą energią przeciwko „subiektywistom” i „formalistom” w teorii poznania w ogóle73 i przyjmuje w całej pełni potencjalną adekwatność poznania intuitywnego. Zdolność adekwatnego poznania [31] intuitywnego ma za główny warunek całościowe ujęcie osobowości mieszczące w sobie także bezpośrednie ujęcie „poziomu formy” (Formniveau), pojętego jako ilość życia w danym indywiduum. W ramach tego ujęcia „poziomu formy” otrzymuje symptom w każdym danym wypadku swoją wartość indywidualną, zmieniającą się z osoby na osobę wraz ze zmianą „poziomu formy”, który u każdej osoby jest inny. Stąd dla umiejącego patrzeć dany jest w każdym symptomie nie oderwany fragment, lecz „całość” i „jedność” osobowości74. Wszelkie błędy diagnostyczne biorą swój początek w działaniu „ducha”, tj. woli i świadomości75. Prawdziwe poznanie zaś osiągamy tylko w stanie biernego poddania się działaniu obrazu duszy.
Kłamstwa postawy zewn[ętrznej] u histeryków.
W osobnym rozdziale „Zasad charakterologii” pt. „O charakterze histerii” przedstawia Klages kłamstwa postawy uwarunkowane brakiem treści wyrazowej, od którego indywiduum histeryczne ratuje się za pomocą symulacji uczuć i instynktów poprzez wiedzę o ich symptomach. Ta koncepcja histerii w związku z systemem Klagesa przedstawia się następująco: „W osobniku histerycznym duch bierze górę nad żywotnością (dusza, ciało) wskutek czego następuje opróżnienie i zubożenie treści żywotnej (Bildverarmung, Instinctverarmung). Wskutek tego następuje dalej w jaźni zerwanie związku między wolą jako elementem ducha a uczuciami i popędami jako elementami żywotności i w następstwie tego opustoszenie i bezkierunkowość życia danej indywidualności, skoro jej czyny i zachowanie przestają być kierowane bezpośrednimi impulsami elementów duszy. Osobnik ucieka się od pustki do imitowania przeżyć: od oryginalności zaś i pierwotnej bezpośredniości swej postawy wewn[ętrznej] jest on jakby odcięty. Nie posiadając bowiem woli kierowanej „zainteresowaniami”, w których mieszczą się bezpośrednie instynkty, staje się igraszką przypadku. Nie czyni tego co „chce”, lecz co mu przypadek nasunie, cała zaś jego postawa zewnętrzna nie jest obrazem duszy, lecz tylko „larwą”. Dla umiejącego patrzeć jednak i w tym wypadku nie ma tu konieczności błędnej diagnozy, przenika on larwę histeryka podobnie jak inne „maski” osobowości76.
