50 [1] Materiały Racheli Auerbach
niem. Określamy ją jako stanowienie bodźców do wywoływania w osobach drugich kompleksów poznawczych, intendujących zawartość psych[iczną] osoby pierwszej, lub pewne jej elementy. Ze względu na tę funkcję, a zatem w rezultacie na treść odnośnych kompleksów poznawczych osób drugich, postawa zewn[ętrzna] stanowi wyraz zawartości psychicznej.
Postawa zewnętrzna stanowi w myśl tego rozróżnienia jakby dwuwarstwową wielkość, z których jedna – wyjaw, zmienia się tylko ze zmianą osoby i jej nosiciela, i z postępem czasu skierowana jest ku osobie pierwszej, zaś druga – wyraz – wieloraka, zmieniająca się zarówno ze zmianą osoby nosiciela i postępem czasu, jak i bez zmiany tych dwóch czynników, a tylko ze zmianą osoby patrzącej i jej sposobu interpretowania widzianego – skierowana jest ku wszystkim możliwym i faktycznym osobom drugim. Wskutek tej dwoistej relacji, dwie abstrakcyjnie wyróżnione strony postawy zewn[ętrznej] – wyjaw i wyraz – mogą i muszą się między sobą różnić. Stosunek ich wzajemny zmienia się też jak poniżej wykażemy z każdą zmianą osoby pierwszej i drugiej.
Nowe sformułowanie zagadnienia „maski”.
W sformułowanym we wstępie zagadnieniu „maski” mieści się pytanie co do znaczenia, w jakim możemy mówić o „masce” jako postawie zewn[ętrznej] niezgodnej z zawartością psych[iczną]. Obecnie możemy pytanie to bardziej sprecyzować, zapytując: czy mamy tu mówić o niezgodności z zawartością psych[iczną] postawy zewn[ętrznej] jako wyjawu, czy też jako wyrazu? Ponieważ zaś, w myśl naszego określenia wyjaw jest bezpośrednim korelatem zawartości psych[icznej] osoby pierwszej, wyraz zaś korelatem odnośnego kompleksu poznawczego osoby II, można zatem zgodnie z naszym ujęciem w tym drugim wypadku, gdy bierzemy postawę zewnętrzną jako wyraz, zamiast niezgodności postawy zewn[ętrznej] osoby I z jej zawartością psych[iczną] mówić o niezgodności odnośnego kompleksu poznawczego osoby II z zawartością*.
[54] Między treścią kompleksu poznawczego intendującego zawartość psych[iczną] osoby I a samą tą zawartością zachodzą często różne przesunięcia i niezgodności. Wskutek niezdawania sobie sprawy z różnicy miedzy postawą zewn[ętrzną] jako wyjawem a jako wyrazem, niezgodność między tymi, czyli między kompleksem poznawczym osoby II a zawartością psych[iczną] osoby I przyjmowana bywa za „maskę” w popularnym znaczeniu, tj. za niezgodność postawy zewn[ętrznej] w ogóle tej osoby z jej własną zawartością psych[iczną]. Przy tym zachodzić może ten błąd, że przyczyna niezgodności leżąca po stronie osoby II przesunięta zostaje na teren osoby I, np. gdy nietrafność sądu osoby II o danym sta-
* W tym miejscu usunięto powtórzony błędnie odnośnik do przyp. 125.
