124 „Dror”, nr 7–8 [3]
Czego właściwie? Czego sobie nie daruję? Winny jestem wielu rzeczy. Mam żonę i dzieci, i jeszcze bliskich, i pół miliona Żydów biega mi przed oczami na Karmelickiej315, kandydaci, kandydaci, dla których powinienem był coś uczynić, bodaj zginąć i pomóc im w czymkolwiek –
Za śmierć Herszele nie jestem winny. Herszele inni powinni mieć na sumieniu…
Ci, od których prosił pięć złotych – powinni byli dać mu tysiąc! Tysiąc złotych na chleb… Wiecie to przecież. Wy, panowie. Do których łomotał swymi spuchniętymi, ropiejącymi od ran pięściami. Wiecie przecież, co i ile trzeba mieć, by najeść się do syta… Rzuciliście mu, Herszele, te kilka złotych i uśmiechnęliście się w duchu nad dokonaniami Boncze Szwajga316.
Herszele, moi panowie, ważniejszy jest od Perecowskiego bohatera. Dokonania Herszele w sprawie „bułki z masłem” rzeczywiście pozostały pośród wyobrażeń Boncze Szwajga… Herszele jednak ma wiersze.
Ja mam lidlech! Oznacza coś z wieczności, ze spraw niebiańskich na ziemi. Możecie to mieć na sumieniu! W swym ograniczeniu, w swym odpowiedzialnym działaniu, nie uchroniliście Bożego ognia na ziemi, w Warszawie, w wąskim, żydowskim getcie.
Miejcie to na własnym sumieniu!
J. Dawidson
[37] Z ostatnich wierszy Herszele
Żona i dzieci głodują
Moja żona i dzieci głodują,
Sąsiedzi patrzą krzywo i dyszą,
Gdyby ktoś chciał rozświetlić me życie –
Musiałbym go zawstydzić…
Nagi i bosy niczym Adam,
Obszarpany i obdarty
Wśród ruin się błąkam,
Byle nie myśleć, nie wiedzieć…
Zmartwieniami umęczony,
Bez sił, złamany i chory –
Tułacz ze mnie, straceniec,
Dawno porzuciłem nadzieję…
