„Dror”, nr 7–8 [3] 147
Bosfor zamyka (w zakresie gospodarczym i militarnym) Morze Czarne – stąd rosyjskie parcie na Bałkany, stąd rosyjska troska o „słowiańskich braci” przeciw Turkom, stąd marzenia o Carogrodzie (Konstantynopol). Dardanele z kolei bronią [61] Konstantynopola od strony Morza Egejskiego. I dlatego Turcy nie wypuścili ze swych rąk kluczowych pozycji po przegranej wojnie światowej, zatrzymując także część, choć niewielką, do rzeki Marica, Tracji.
Drugim pomostem między Europą i Azją są mniejsze i większe wyspy, gęsto rozsiane po Morzu Egejskim. Rzeczywiście wyspy te były drogą, po której starożytni Grecy przedostali się na wybrzeże małoazjatyckie. I jeszcze do niedawna Grecy stanowili większą część ludności na wybrzeżu małoazjatyckim, aż Dżemal Pasza390 wymienił „swoich” Greków na Turków, którzy zamieszkiwali posiadłości greckie. Poza wyspami Dodekanezu wszystkie należą do Grecji. Takie wyspy jak Mitylena (Lesbos), Chios, Samos (wszystkie greckie) leżą przy samym wybrzeżu małoazjatyckim. Wyspa Imbros, która broni Gallipoli i Dardaneli, należy do Turcji, ale Lemnos, w odległości 20 kilometrów, jest już własnością grecką.
Wyspy Dodekanezu także położone są bardzo blisko brzegów Azji Mniejszej. Należą do Włoch. Największą z tych wysp jest Rodos. W pewnej odległości od nich leży większa grecka wyspa Kreta lub Kandia391. Gdy już mowa o wyspach, wspomnę jeszcze dane liczbowe. To jest392większa wyspa, która znajduje się we wschodniej części Morza Śródziemnego w odległości 120 kilometrów od Syrii i mniej niż 100 kilometrów od wybrzeża małoazjatyckiego. Jest posiadłością angielską.
Sam półwysep małoazjatycki jest górzysty i mało dostępny. Kraj ma charakter wyżynny, przeciętnie 1000 m n.p.m., poprzecinany jest łańcuchami górskimi, których szczyty sięgają 3000, a nawet 4000 m n.p.m. Wiele wygasłych wulkanów, słonych jezior i stepów. W górach – lasy. Wzdłuż morza ciągnie się pas nizinny. Liczba linii kolejowych niewielka. Wspomniana linia kolejowa Konstantynopol–Bagdad ciągnie się przez półwysep, ze względów strategicznych – daleko od wybrzeża morskiego. W poprzedniej wojnie bardzo przydała się państwom centralnym i ich sprzymierzeńcom. Z linią tą połączony jest największy turecki port na brzegu Morza Egejskiego – Smyrna. Poza tym linie kolejowe ciągną się do nowej tureckiej stolicy – Ankary (odległość 400 kilometrów od Konstantynopola), a także do większych portów przy [Morzu] Marmara (Bandirma) i Morzu Czarnym (Eregli, Samsun). Anatolia i część Armenii to pozostałość po wielkim otomańskim królestwie, bez wielkich bogactw naturalnych, lecz ożywiona dążeniem do wielkich reform. Kraj ten w większej części jest krajem rolniczym, ma trochę węgla i ropy naftowej, soli, nieco chromu i miedzi.
