Wstęp XXVII
syjonistycznej połączyły się wówczas i przyjęły wspólną deklarację ideową (por. „Dror-Wolność”, s. 14). Impulsem do powstania ruchu była niewątpliwie deklaracja Balfoura (tj. poparcie rządu brytyjskiego dla idei utworzenia w Palestynie żydowskiej „siedziby narodowej”) oraz wybuch rewolucji w Rosji. Łącząc różnorodne pod względem światopoglądowym i organizacyjnym grupy, Hechaluc stronił od politycznej identyfikacji i kładł nacisk na postulat realizacji syjonizmu we własnym życiu. Droga życiowa chaluca (obojga płci) obejmować miała formację kończącą się hachszarą, treningiem przygotowującym do pracy fizycznej, rolniczej, w Palestynie. Hachszarę chalucowie i chalucki odbywali w tworzonych w tym celu farmach czy kibucach. Po zakończeniu hachszary gotowi już byli do alii, czyli do wyjazdu do Palestyny. Musieli jednak jeszcze uzyskać certyfikat władz brytyjskich, w okresie międzywojennym bowiem Wielka Brytania, także pod wpływem coraz silniejszych protestów arabskich, kilkakrotnie ograniczała imigrację żydowską.
W czasie okupacji „oddzielne istnienie ruchów nie spowodowało rozłamu w Hechaluc […], z jednej strony istniały ruchy wychowawcze, które działały zgodnie ze swoim uznaniem, a z drugiej strony działał Komitet Centralny Hechaluc, który zrzeszał Dror, Haszomer Hacair, Gordonię i ruch Akiba”68. Pracami Komitetu Hechaluc kierowała Cywia Lubetkin.
Problem realizacji ideału chalucowego w warunkach okupacji jest jednym z najczęściej poruszanych na łamach gazet Droru i Gordonii. Czy hachszara jest możliwa i pożądana wobec odcięcia od Palestyny z jednej, a przymusu pracy wprowadzonego przez nazistów z drugiej strony? Zarówno Dror, jak Gordonia starają się, do roku 1942, utrzymać ideały ruchu chalucowego jako obowiązujące i możliwe do częściowego choćby wypełnienia. Cywia Lubetkin, przedstawiając główne cele działalności Dror przed 1942 r., sformułowała je w trzech punktach: „a) poszukiwanie dróg dotarcia do Erec Israel; b) zakładanie kibuców-hachszar; c) działalność kulturalna i wychowawcza”69.
Dror szczególnie aktywnie pracował nad utrzymaniem dwóch szlaków emigracji: przed czerwcem 1941 r. szlaku wiodącego z Wilna przez ZSRR, Rumunię, Turcję do Palestyny oraz szlaku z Generalnego Gubernatorstwa przez Nowy Sącz na Słowację, Węgry i dalej na południe70. Ten drugi szlak wykorzystywany był jeszcze w 1942, a nawet na przełomie 1943 i 1944 r.71Nic więc dziwnego, że jedyny znany nam numer pierwszej serii „Jedies” w połowie poświęcony jest możliwościom i trudnościom w emigracji do Palestyny z okupowanych przez ZSRR krajów bałtyckich, tranzytowi przez Turcję, szansom emigracji z Rumunii.
Podobnie rzecz się miała zapewne w wypadku Gordonii. O szlaku Gordonii nie mamy pewnych informacji, możemy jednak domniemywać, na podstawie rozsianych w źródłach wzmianek, że jego przygotowanie i utrzymanie było jednym z naczelnych zadań, jakie postawił sobie Eliezer Geller. Szlak wiódł zapewne przez Częstochowę,
