RRRR-MM-DD
Usuń formularz

Prasa getta warszawskiego: Hechaluc-...

strona 43 z 585

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 43


XLII Wstęp

zdradzony przez polskiego łącznika142próbował przedostać się do Warszawy. Schwytany w Częstochowie, został rozstrzelany. Jego siostra, Chawka Folman-Raban (1924–2014), łączniczka Droru i ŻOB, współzakładała Kibuc Bojowników Gett i pozostawiła wspomnienia: Nie rozstałam się z nimi…, Warszawa 2000 (wyd. hebr. Beit Lochamei Hagetaot 1997).

Mordechaj Tenenbaum-Tamaroff (1916–1943), urodził się w Warszawie, po wybuchu wojny działał w Wilnie. Do Warszawy powrócił wiosną 1942 r., po wydaniu pierwszych numerów „Jedies”, w których redagowanie natychmiast się włączył. Redagował również gazetę Bloku Antyfaszystowskiego „Der Ruf” (żyd. Zew)143. W czasie wielkiej akcji znajdował się po drugiej stronie muru. W końcu 1942 r. został wysłany przez ŻOB do getta białostockiego, gdzie zorganizował siły oporu. Przed wyjazdem ukrył w Warszawie na ul. Dzielnej 34 część archiwum Droru. Komendant ŻOB w Białymstoku i twórca archiwum getta białostockiego. Kierował powstaniem styczniowym w Białymstoku, po powstaniu popełnił samobójstwo. Jego spuścizna, w tym teksty z „Jedies”144, została opublikowana pod tytułem Dapim min hadleka [hebr. Karty z pożogi], Hakibuc Hameuchad 1948.

Icchak Kacenelson (1886–1944), poeta, eseista, dramatopisarz, pedagog i autor wierszy dla dzieci. Pisał w języku hebrajskim i żydowskim. Przed wojną mieszkał w Łodzi (stąd jeden z jego pseudonimów w gazecie „Dror”: L. Sztater), gdzie kierował I Gimnazjum Hebrajskim i współtworzył teatr; po wkroczeniu Niemców do Łodzi przeniósł się do Warszawy. Współpracował z grupą „Oneg Szabat”, uczestniczył w tajnym nauczaniu był blisko związany z chalucami z Dzielnej, którym odczytał po raz pierwszy swój biblijny poemat Ajew [Hiob], kierował również kołem dramatycznym Droru, w drorowskim gimnazjum i na seminariach wykładał Tanach. Działał w Tkumie. W dniach wielkiej akcji stracił żonę i dwóch młodszych synów. Był świadkiem powstania styczniowego 1943 r. Wiosną został przeprowadzony na drugą stronę muru. W 1943 r., podczas prowokacji w Hotelu Polskim, kupił dwa fałszywe paszporty Hondurasu. Aresztowany wraz z synem przez Niemców, został wysłany do obozu Vittel we Francji. Tam powstał ostatni jego poemat „Dos lid fun ojsgehargetn jidiszn folk” [żyd. Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie]. Tekst, ukryty w butelce na terenie obozu, został odnaleziony po wojnie. Wiosną 1944 r. Kacenelson wraz z synem został wywieziony do Auschwitz, gdzie obaj zostali zamordowani. Rękopisy esejów i wierszy Kacenelsona napisanych w getcie, wśród nich także teksty opublikowane w „Drorze”, ocalały w ARG i archiwum Droru ukrytym przy ul. Dzielnej 34145.

Eliezer Geller (1919–1943), ps. „Eugeniusz Kowalski”, urodził się w Opocznie, ukończył szkołę handlową w Łodzi. Przed wojną kierował Gordonią w okręgu łódzkim,