390 „Słowo Młodych”, nr 8 [8]
Narodowej w Palestynie nie oznacza by[najmniej, by] zrezygnować z pełnych praw obywatelskich, należnych nam w a[…]a diaspory tak długo, jak długo tam pozostanie chociażby jeda[…]a336
Ale nie tylko asymilacja żydowska we Francji i Anglii przeciwdziałała akcji przywódców syjonistycznych. W ówczesnej Carskiej Rosji, gdzie Żydzi stale narażeni byli na pogromy i ucisk, pewna socjalistyczna partia żydowska uważała za stosowne umniejszyć wartość deklaracji Balfoura. Partia ta ograniczyła swą działalność do walki o… autonomię kulturalną, a realizacja syjonizmu wydawała się jej krokiem wstecz dla mas żydowskich, dążących do socjalizmu337. W żaden sposób nie chciała ona pogodzić się z myślą, by „Żydzi się zrzekli swych praw ludzkich i obywatelskich w Europie” poprzez jawne uznanie „terytorializmu syjonistycznego”. Albowiem towarzysze z tej partii mają to do siebie, iż wolą toczyć walkę – choćby syzyfową – i „zginąć z honorem”, aniżeli socjalizm budować we własnym kraju, zwłaszcza jeśli nim będzie Palestyna. Stanowisko tej partii nie zmieniło się zresztą do dnia dzisiejszego i na swoje usprawiedliwienie ma chyba tylko jedno: nienawiść do syjonizmu. Gdyż jeśli chodzi o realizację socjalizmu, to więcej możemy go znaleźć w najdalszym zakątku w Erec, aniżeli w „kuźniach socjalistycznych” tej partii na terenie Europy wschodniej.
O ile wyżej wymienione ugrupowania żydowskie ustosunkowały się do deklaracji Balfoura negatywnie, o tyle entuzjastycznie została ona przyjęta przez miarodajne czynniki wielu państw Europy i Ameryki. Dyplomatyczne bowiem zabiegi leaderów ruchu syjonistycznego wszędzie zdążyły przygotować odpowiedni grunt i przychylnie nastroić opinię publiczną. Zrozumiałą też jest rzeczą, że masy żydowskie szczególnie w Europie Wschodniej spontanicznie zgotowały jej entuzjastyczne przyjęcie, zaś asymilacja żydowska w Anglii zawiązała blok do jej zwalczania i obalenia oraz przystąpiła do „ratowania Żydostwa przed niebezpieczeństwem wojującego syjonizmu”.
Zdawało się w owym czasie, że dla Żydów wschodnioeuropejskich rozpoczyna się nowa era. Rządy Kiereńskiego zapowiadały okres emancypacji, zaś deklaracja Balfoura miała stanowić klucz do bram Palestyny, dokąd Żydzi rosyjscy od dawna emigrowali nielegalnie. Przy tym wszystkim rząd Kiereńskiego w sprawie deklaracji Balfoura przybrał stanowisko pozytywne. Lecz przewrót bolszewicki z gruntu zmienił sytuację i dopiero co powstające państwo sowieckie zajęło skrajne stanowisko antysyjonistyczne. Z jednej strony przyznano Żydom wszelkie prawa obywatelskie w ramach ustroju sowieckiego, zaś z drugiej – odebrano wszelką wolność sumienia i syjonizm stał się tam ruchem nielegalnym.
Wiele było powodów, które przyczyniły się do wykrystalizowania negatywnego stosunku ZSSR do syjonizmu i żydowskiej Palestyny.
a) Kosmopolityzm socjalistyczny. Rzekomo marksistowskie pojęcie nacjonalizmu wyklucza dla Żydów koncentrację terytorialną na skalę światową. (Biro-Bidżan338 stanowi republikę Żydów, zamieszkałych na terenie Unii Sowieckiej).
