„Słowo Młodych”, nr 9–10 [8] 413
i kulturalnych, jest specyficznie żydowski. Pojęciu galut przeciwstawia pojęcie gola, diaspory, która nie nosi jednak piętna żydowskiego. Jest zjawiskiem powszechnie znanym i naturalnym. Zwalcza przeto filozofię życia galutowego, jego bierność i statykę. Nie wystarczy stać na straży nagromadzonych wartości ducha narodowego i żyć jego odsetkami, lecz należy wartości te wielokrotnie powiększać poprzez twórcze dążenia do nowych zdobyczy i wzlotów. Powrót do odległej i dawno minionej epoki w jego dziejach416, gdy żył życiem wolnym i niezależnym, posiadał wolną i nieskrępowaną wolę, był panem i włodarzem swego losu, jest powrotem do jedynej i historycznej jego ojczyzny, do Erec Izrael.
* * *
Są tacy, którzy twierdzą, że Gordon nie był socjalistą. O ile socjalizm utożsamia się z doktryną marksistowską, to trzeba z całą stanowczością stwierdzić, że Gordon socjalistą nie był. O ile jednak socjalizm nie ogranicza się do jednej doktryny, to należy zdecydowanie oświadczyć: Gordon był socjalistą. Sprzeciwiał się on ortodoksyjnemu poglądowi marksistów, którzy ograniczyli i ścieśnili myśl i ideę społeczną do jednostronnej i niewyczerpującej, w całości życia ludzkiego, walki o byt; którzy nie uwzględniali subiektywnych momentów w życiu człowieka, nie liczyli się z zdecydowaną i twórczą jego wolą, nie docenili jego aktywnej podstawy, zapominając, że człowiek jest nie tylko przedmiotem oddziaływania, lecz głównie podmiotem działania.
Walka o nowego człowieka nie jest tylko walką o nowy ustrój produkcyjny, lecz walką o nową psychikę ludzką, o nowy ustrój duchowy. Światopogląd marksistowski według utartych formuł przyjmuje, że byt tworzy świadomość, że moment materialny jest jedynym decydującym czynnikiem w rozwoju życia społecznego. Wszystkie zjawiska duchowe i psychiczne są dalszym jego odbiciem, emanacją i nadbudową.
Pogląd ten jest z gruntu fałszywy, albowiem czynniki natury gospodarcze[j] i duchowej nie pozostają do siebie w stosunku hierarchicznym, lecz kształtują się przez wzajemne oddziaływanie na siebie. Uzupełniają się one wzajemnie i przenikają nawzajem. Podział przeto na duch i materię jest zupełnie dowolny. „Oddają materię na własność socjalizmowi, a duch w dzierżawę nacjonalizmowi. Innymi słowy spaczają i zabijają życie. Z jednej strony pozostaje mistyczny duch, a z drugiej – wyjałowiona materia”.
Ortodoksyjna myśl marksistowska, która jest wynikiem abstrakcyjnego, dialektycznego myślenia, która przeniosła idealistyczne koncepcje Hegla w świat żywych ludzi, jest z gruntu fałszywa. Jeśli zaś idzie o Żydów, to sprawa przedstawia się zgoła odmiennie. Dyskusja toczy się nie na płaszczyźnie słuszności, względnie fałszu doktryny społecznej, lecz na gruncie specyficznego układu sił ekonomicznych i społecznych żydowskich417. Jeśli się nie chce tylko popuszczać wodze demagogii rewolucyjnej, lecz stanąć na gruncie rzeczywistości narodowej, by ją odnowić, przekształcić, zrewolucjonizować, należy przystosować się do społecznej i ekonomicznej struktury Żydów.
