426 „Słowo Młodych”, nr 9–10 [8]
Jednak z tej strony nie wolno na razie wiele się spodziewać. Zanim oni pod tym względem dojdą zbiorowo do jasnego przekonania, długo jeszcze potrwa. Poza tym głównym naszym zadaniem w Erec Izrael jest stworzyć takie warunki pracy, by wyzysk robotnika stał się niemożliwy.
Dlatego sprawa chwilowo jest zależna od jednostek, od tych jednostek, które czują i rozumieją, czego nasze położenie od nich wymaga. A nasze położenie wymaga od nich bardzo wiele. My znajdujemy się obecnie w tym położeniu, w jakim znaleźli się pierwsi chalucowie walczący o odrodzenie języka447, z tym jednak, że nasze położenie jest bardziej ponure, cięższe. I oni byli z początku samotni i ich hasła brzmiały obco i dziko, i ich uważano za szaleńców, fantastów, ludzi z innego świata, i ich wyśmiewano, i na nich się często oburzano. To wszystko i oni musieli znieść, choć w daleko łagodniejszej mierze, albowiem: primo ich dążenia nie naruszały kieszeni, a po drugie nie wymagały trudu w pocie czoła, nie wymagały radykalnej zmiany całego trybu życia.
W każdym razie możemy z tego nauczyć się, że – po pierwsze, wola nawet jednostki może dużo zdziałać; po drugie, że trzeba nam zelotów448dla naszego ideału. Bo faktem jest, że odrodzenie się języka jest w znacznej mierze dziełem zelotów tej idei, i jeżeli oni czasem przebierają miarkę, to jednak im zawdzięczamy, że dziś język hebrajski jest czym jest449, bez nich dalecy byśmy byli od tego stanu rzeczy.
Trzeba nam zelotów pracy, zelotów oczywiście w lepszym znaczeniu tego słowa. Nie muszę chyba tłumaczyć tym, którzy się temu ideałowi poświecą, jak ogrom-
nie żmudna jest ta rzecz, ani też nie muszę tłumaczyć, jak bardzo to jest nieodzowne.
* * *
KULTURA WSPÓŁCZESNA PANOWANIA NAD ŚLEPĄ PRZYRODĄ CHCE ZMIENIĆ ŻYCIE W JAKIŚ AUTOMATYCZNY MECHANIZM. CZŁOWIEK CORAZ TO BARDZIEJ UPODABNIA SIĘ DO MASZYNY, MYŚLENIE STAJE SIĘ PROCESEM TECHNICZNYM, UCZUCIOWOŚĆ STAJE SIĘ MECHANICZNA, CAŁE ŻYCIE NABIERA CECH FABRYCZNYCH.
(A.D. GORDON)450
