Słownik terminów 491
zapewnić wsparcie ruchu syjonistycznego dla angielskich wysiłków wojennych, zadeklarował „sympatię” rządu brytyjskiego „wobec aspiracji żydowskich syjonistów” i poparcie dla projektu utworzenia w Palestynie żydowskiej „siedziby narodowej” („a national home”).
Baudienst (niem. Służba Budowlana) – zorganizowana w 1940 r. forma pracy przymusowej dla Polaków na rzecz Niemiec, do której powoływano mężczyzn w wieku 18–30 lat. Junacy wykonywali prace przy budowie dróg, mostów, linii kolejowych, melioracji gruntów uprawnych, regulacji rzek itp. W 1942 r. na terenie Generalnego Gubernatorstwa istniało 119 obozów Służby Budowlanej.
Bilu (akronim wersetu z Księgi Izajasza 2,5: „Chodźcie do domu Jakuba…”) – młodzieżowy ruch protosyjonistyczny, świecki, o orientacji socjalistycznej, powstał w Rosji w 1882 r., w dobie pogromów inspirowanych przez carskie władze po śmierci Aleksandra II. Pogromom towarzyszyły wymierzone w Żydów tzw. prawa majowe. Bilu sformułował wizję emigracji Żydów do Palestyny i podjął pierwszą, przeprowadzoną na bardzo małą skalę i nie do końca udaną, próbę osadniczą.
Bon, bona – popularna nazwa kartki żywnościowej przysługującej zameldowanym na terenie getta Żydom, na podstawie której można było wykupić żywność sprowadzaną do getta drogą oficjalną. Popularne w getcie powiedzenie „oddać bonę” oznaczało śmierć.
Bund (Algemajner Jidiszer Arbeter-Bund in Lite, Pojln un Rusland, żyd. Ogólnożydowski Związek Robotniczy na Litwie, w Polsce i Rosji) – żydowska partia socjalistyczna istniejąca od 1897 do 1948 r. Bund propagował kulturową autonomię Żydów w Polsce, odrzucając syjonizm. W getcie warszawskim prowadził działalność samopomocową i wydawał prasę konspiracyjną. Członkowie Bundu byli też zaangażowani w opór zbrojny.
Cejre Cyjon (hebr. Młodzież Syjonu) – socjalistyczna organizacja syjonistyczna realizująca idee chalucowe, powołana w 1903–1904 r. Zob. też Hitachdut.
Chaluc (hebr. Pionier) – przygotowujący się do pracy w Palestynie, przede wszystkim na roli; zob. też Hechaluc.
Chowewe(j) Syjon (hebr. Miłośnicy Syjonu) – ruch protosyjonistyczny, rozwijający się od początku lat osiemdziesiątych XIX w. w reakcji na pogromy w Rosji po zamachu na cara Aleksandra II. Propagował emigrację do Palestyny, próbował pomagać wyjeżdżającym, był jednak mało liczny, wewnętrznie podzielony, nie zdołał zbudować poważnego zaplecza finansowego i politycznego. Na jego profil ideowy wpłynęło Samowyzwolenie Jehudy Lejba (Leona) Pinskera, Pinsker był także jednym z przywódców ruchu. W 1897 r. Chowewej Syjon przystąpił do Światowej Organizacji Syjonistycznej. W latach 1906–1919 w Odessie odbudował go w autonomicznym kształcie Menachem Mendel Usyszkin.
Debka – arabski taniec ludowy.
Dunam – jednostka powierzchni ziemi używana na obszarach Imperium Ottomańskiego, równa 1000 m 2, oryginalnie oznaczała obszar, który jeden człowiek może zaorać w jeden dzień.
Erec Israel (hebr. Ziemia [Kraj] Izraela) – nazwa Palestyny, w okresie międzywojennym termin ten był oficjalnie uznaną hebrajską nazwą terytorium palestyńskiego objętego mandatem brytyjskim.
Galil – (hebr.) okręg; zob. też Struktura Gordonii.
Galut, golus (hebr. galut, jid. golus) – wygnanie, niewola, termin odnoszący się do sytuacji (także duchowej, mentalnej) społeczności żydowskiej w diasporze – pozbawionej ziemi, ojczyzny.
