„Le Madrich” [2] 21
charakter, jaki ukazaliśmy powyżej przy a[walce]a klasowej. Rezultatem tej dążności jest walka między społecznymi a[całościami.]a
Nie potrzeba zresztą, aby okoliczności aa[różniły się co do]aa swej wygody, ponieważ jak wygodna nie byłaby sytuacja a[pewnego]a społeczeństwa w środowisku jego zwykłych warunków produkcji, może ono jednakowoż przeć do rozszerzenia swojej produkcji, wzbogacenia energii i dlatego potrzebuje ono, poszerzając sferę a[swoich]a warunków produkcji, podbijać obcych. I tutaj mamy znowu aa[to samo]aa zjawisko: jedni prą, aby podbijać, inni – bronią się. Mamy przed oczami walkę narodową.
Zatem pokazaliśmy dwie zasady, z których wyłania się walka społecznych całości. Mówiąc wprost, następuje to wtedy, kiedy rozwój sił produkcyjnych wymaga, aby warunki produkcji były lepsze, wygodniejsze, albo w ogóle zostały poszerzone, tzn. że wcześniejszy stan warunków produkcji nie pasuje do dalszego rozwoju produkcji. Problem narodowy musi a[tedy]a [5] zostać uznany za konflikt między a[rozwojem]a sił produkcyjnych a a[stanem]a warunków produkcji.
Ale każde zjawisko społeczne przede wszystkim aa[pozostaje związane z]aa materialno-ekonomicznymi elementami życia społecznego. aa[Żadna walka nie toczy się]aa o sprawy „duchowe”, ale o pewne a[rzeczy]a materialne. Walka a[klasowa]a nie toczy się o rzeczy „duchowe”, ale o materialne aa[, mianowicie o narzędzia i środki do]aa pracy. Tak jest również z walką narodową.
W alka klas prowadzona jest o aa[posiadanie materialne]aa klas. To znaczy o własność środków produkcji. Środki produkcji mogą być materialne i duchowe. Przez aa[własność materialną rozumie się]aa taką, która może zostać odebrana, na przykład maszyny. aa[Natomiast]aa duchową nazywany jest taki rodzaj własności, której nie można aa[wywłaszczyć,]aa są to na przykład różnorodne umiejętności techniczne, zdolności itd. Walka między dwiema klasami nie jest prowadzona o posiadanie a[narzędzi]a duchowych, lecz o posiadanie narzędzi materialnych i środków do pracy a[, jakkolwiek]a bardzo często przybiera ona formę ideologii kulturowo-duchowych.
Walka narodowa również prowadzona jest o materialne aa[posiadanie przez]aa społeczną całość. Własność społeczeństwa – to jest a[posiadanie]a warunków produkcji. Warunki produkcji mogą być również materialne i „duchowe”, to znaczy takie, które można przymusowo wywłaszczyć i takie, których nie można odebrać. Warunki materialne – są to terytoria i wszystkie produkty kultury materialnej, stworzone przez człowieka, przede wszystkim „materialne” warunki produkcji. Do warunków „duchowych” należą a[język,]a obyczaje, idee, jednym słowem „historyczne” warunki aa[produkcji]aa. Walka między społecznymi całościami, walka narodowa, prowadzona jest nie z powodu „duchowego”, ale z powodu materialnego a[, jakkolwiek]a bardzo często walka ta prowadzona jest pod sztandarami wartości duchowych.
Nacjonalizm zawsze ma związek z własnością materialną a[narodu,]a mimo że na zewnątrz może przywdziewać różne maski. Ale wcześniej [ustalmy,] co to jest „nacjonalizmu”. Pojęcie „nacjonalizmu” związane jest z pojęciem „narodu”, siłą rzeczy przede wszystkim powinniśmy a[określić,]a co mamy rozumieć pod pojęciem „narodu”48.
