Część I. Dziennik Abrahama Lewina [8] 103
drwi bardzo zarówno z pojedynczych Żydów, jak i z całego narodu. Ile drwin i szyderstwa w popularnym przysłowiu: „Z Żydem dobrze jest iść tylko do synagogi”262.
c[28] Czyż Mendele263 z bb[…]bb wielką satyrą, samoniszczycielską krytyką każdego
Żyda z osobna i całego żydowskiego narodu? To samo Szolem Alejchem264?
W moich oczach jest to pozytywna cecha narodowa. Nie szkodzi, kiedy się widzi też własny garb. Prowadzi to do samokrytyki i skłonności do poprawienia się. Chroni przed szowinizmem.
Ale w getcie ta nasza cecha doszła do takiego ekstremum, do takiego b[…]b, że trzeba już przeciw temu wystąpić i objąć b[…]b ochroną biedny naród żydowski. Jesteśmy w getcie ofiarami największej barbarzyńskiej władzy, która b[…]b znana. bb[…]bb getcie jeden chory z ciałem pokrytym b[…]b. Różne smutne zjawiska są teraz odkrywane przed naszymi oczami. b[…]b tylko łapanie Żydów przez samych Żydów. Korupcja i inne. Co za strach, co za demoralizacja. Żyd na ulicy mówi: „Spójrz, co sami Żydzi wyprawiają! Jakim podłym i niegodziwym narodem są Żydzi!”.
W ten czwartek idę dziedzińcem między Nalewkami 17 i Zamenhofa 14. Nagle powstaje zbiorowisko. Walenie do drzwi na Nalewkach. Strzelają. Co się dzieje? Okazuje się, że przeprowadzają [29] przez Nalewki z Tłomackiego grupę złapanych Żydów, aby wysłać ich do obozu pracy. Ich krewni zaczęli się do nich pchać. Żandarm zaczął strzelać. Kto jest temu zatem winien? b[…]b żydowska kobieta traci nerwy i krzyczy: „Co za świńskim265narodem są Żydzi! Co się tak pchają?”. bb[…]bb każdym kroku. Już czas, aby Żydzi zrozumieli, że we wszystkich ciemnych przejawach bb[…]bb przede wszystkim nasi prześladowcy, nasi b[…]b niemieccy bandyci i mordercy. Inne narody na naszym miejscu – trzeba to mocno podkreślić – byłyby bb[…]bb moralne bb[…]bb z rosyjskiej emigracji bb[…]bb Berlin, Paryż przede wszystkim?
Stoimy na odpowiednim poziomie? Wypełniamy w ogóle nasze b[…]b w obecnej chwili? Nie, to też nie. Bardziej niż zwykle powinniśmy wykazywać samokrytykę. Należy wrócić do „szukania naszej drogi i analizowanie czynów”266. Bardzo dużo grzeszymy i żal za grzechy byłby w obecnych czasach przykazaniem, najwyższym przykazaniem.
Ale z umiarem. Nie pluj do własnej studni i nie hańb całego narodu żydowskiego, który zasługuje na litość, a nie na hańbę.267
[tłum. z j. żyd. Magdalena Siek]
HWC 32.6
Opis: oryg., rkps (Ś*), atrament, j. żyd., k. 26, s. 26. Druk: A. Lewin, Twilight Days, s. 35–60.
ARG II 251c (Ring.II/174)
Opis: oryg., rkps (Ś*), atrament, j. żyd., 150×198 mm, k. 1, s. 2.
