Część I. Dziennik Abrahama Lewina [9] 127
że spodziewają się takiej liczby ofiar. Krążą pogłoski, że N[iemcy] pozwolili rozdzielić i przygotować na wrzesień 120 000 kartek żywnościowych. Oznacza to, że zamierzają pozostawić tylko taką liczbę Żydów. [21] Jest to tylko pogłoska i nic ponadto. Krążą natomiast i inne słuchy i to o wiele bardziej pesymistyczne. Już znowu mówią, że „akcja” potrwa jeszcze tydzień.
Dziś jest już trzydziesty czwarty dzień „akcji”. Dotarły do mnie wieści, że jeden z redaktorów „Hajntu” A[ron] I. Einhorn394został zabity lub umarł w drodze z Otwocka do Warszawy. Nie starczyło mu sił na przebycie tak dalekiej drogi. Wyjechał do Otwocka dla podreperowania zdrowia, a znalazł śmierć. Transakcje handlowe przeprowadzane na żydowskim cmentarzu przez grupę z „Toporolu” z chrześcijanami. Komendant policji, neofita Szeryński, którego zraniono przed kilku dniami, umarł jak mówią – na skutek odniesionych ran. Brak jeszcze potwierdzenia tej wiadomości395.
Ora znowu zachorowała, wczoraj wieczorem miała blisko czterdziestostopniową gorączkę. Byłem zmuszony zostawić ją u Naci, choć grozi jej tam wielkie niebezpieczeństwo. Po raz pierwszy w życiu nie ma przy niej w czasie choroby jej matki. Jak opisać tę sytuację? Sprawa [mojej] matki napawa mnie również głębokim smutkiem. Co z nią zrobić? Zgodziłem się, że lepiej ją uśpić na zawsze niż wydać w łapy morderców. Ale J[akub Tombak] nie zgadza się tego zrobić. Nawet sam szatan nie mógłby wymyślić tego rodzaju sytuacji.
Godzina druga po południu. Dzień mija niespodziewanie spokojnie. Czyżby nastąpił jakiś nowy przełom w biegu wydarzeń? Z Pawiaka wypuszczono dziś, jak podają, zagranicznych poddanych, których tu osadzono na 6 dni przed rozpoczęciem „akcji”396. Wypuszczono też radnych, których trzymano tu jako zakładników. Jeśli te wiadomości odpowiadają prawdzie, to znaczy, że „akcja” ustała397. Młodzieniec Szmuel, przechodząc obok domu przy Żelaznej 101398, widział, jak banda pakowała swój łup do skrzyń i ładowała go na samochody. Należy się domyślać, że szykują się w drogę. Ale nawet zaprzestanie „akcji” nie może nam przywrócić spokoju ducha po tak strasznym wymordowaniu ⅔ żydowskiej ludności Warszawy. Już nigdy nie uwolnimy się od sierocej żałoby. Zwłaszcza ci spośród nas, którzy opłakują swych najbliższych.
W każdym razie garstka ocalałych będzie mogła nieco odetchnąć i wieść swój nędzny żywot do końca wojny. Kiedyż nastąpi koniec? Nie widać kresu wojny. Krąży [22] pogłoska o przystąpieniu Brazylii do wojny przeciwko państwom Osi399. Czy nie oznacza to, że straszna wojna raczej się przedłuża? Czyżby Brazylia wystąpiła już pod sam koniec? Wywierają nacisk na Argentynę i Chile, aby i one przystąpiły. Być może działania wojenne tych państw będą wymierzone przeciwko Japonii, a u nas wojna
