158 Część I. Dziennik Abrahama Lewina [9]
Wieczorem krążyły wieści, że dzisiejszej nocy wykończą nas. Niektórzy nie położyli się spać, nie rozebrali się. Spośród grup, które wieczorem wracały do getta, wzięli ludzi i posłali do roboty w Forcie „Wola”515. Idąc z rana do pracy, przyjrzałem się żandarmom, są oni wszyscy starzy i mają dobroduszny wyraz twarzy. Poczułem się trochę lepiej.
[71] Sobota, 14 listopada [1942 r.]
Stan napięcia wśród Żydów zelżał. Nie było „akcji”, przy pomocy wielorakich sposobów zwolniono z Umschlagu różnych ludzi, drogą starań bądź w inny sposób. Od grupy wywiezionej do Lublina nadszedł telegram, że szczęśliwie tam przybyła. Ludzie z kół Gminy podają, że została ona na dziś zaproszona na posiedzenie z SS. Z ramienia Gminy weźmie udział Sztolcman. Posiedzenie zwołał były komisarz getta Auerswald. Nie wiadomo jeszcze, czy on też będzie obecny na tym posiedzeniu. W związku z tym krążą słuchy, że Auerswald ponownie stał się komisarzem getta, i że sytuacja powróci do tej z okresu przed wysiedleniem czy zniszczeniem. Ale są to tylko pogłoski i nie wiadomo, ile w nich jest prawdy.
Okazuje się, że sprowadzono 500 lub 1000 żandarmów do potrzeb „Werterfassung”516, tj. do uprzątnięcia i zebrania całego łupu w getcie dobytku naszych trzystu tysięcy męczenników, tak tragicznie zgładzonych w Treblince. Opowiadają, że praca ta winna być ukończona w ciągu miesiąca. Obecnie pracuje przy tym ponad 700 mężczyzn i kobiet (również moja córka Ora pracuje przy tej haniebnej robocie, biada mi, do czego już doszedłem). [72] Słyszałem, że SS żąda jeszcze l000 ludzi do tej roboty, tak wiele jest mienia pozostałego w „domach śmierci”. Serce ściska się i pęka z bólu. Ludzi z naszego szopu, których przedwczoraj złapano na robotę przy Forcie „Wola”, wczoraj zwolniono, gdyż postarał się o to Holtzheimer, inspektor szpitala, w którym stale pracowali.
Z wiadomości, które do nas dotarły okrężnymi drogami, wynika, iż ostatnio miały miejsce „akcje” w Białymstoku i Grodnie517. Są wiadomości, że przebieg „akcji” w Białymstoku był bardzo tragiczny, „akcja” przekształciła się w wielką rzeź, Żydzi stawili bowiem opór. Nie znamy szczegółów.
Niedziela, 15 listopada [19]42 [r.]
O posiedzeniu, które odbyło się wczoraj z udziałem przedstawicieli Rady Żydowskiej i SS, podają następujące szczegóły. Niemcy chcą powiększyć getto, chcą przyłączyć nowe domy albo ulice, aby wzrosła liczba mieszkańców. Kto tu przyjedzie? Nie wiadomo jeszcze. Może biorą pod uwagę Żydów, którzy pracują w szopach [73] poza gettem (Toebbens, Schultz itd.) i mieszkają w blokach przy fabrykach, i Żydów
