RRRR-MM-DD
Usuń formularz
  • Powrót

Dzienniki z getta warszawskiego

Tytuł:Dzienniki z getta warszawskiego

Sygnatura: AR tom 23

Autor: Katarzyna Person, Zofia Trębacz, Michał Trębacz

Język: polski

Lokalizacja: Warszawa

Numer: 23

Opis: Niniejszy tom zawiera dzienniki i zapiski z getta warszawskiego. Obejmuje autografy i rękopisy anonimowe, bezpośrednie relacje autorów oraz teksty osób trzecich spisane przez współpracowników „Oneg Szabat”. Najobszerniejszym dokumentem jest dziennik Abrahama Lewina, należącego do grona najbliższych współpracowników Emanuela Ringelbluma. Zachowały się również zapiski innych członków „Oneg Szabat”, np. Jechiela Górnego, Eliasza Gutkowskiego, Menachema Mendela Kohna, Sz. Szajnkindera, Mordechaja Szwarcbarda, Nechemiasza Tytelmana. Dla losów Archiwum Ringelbluma niezwykle ważne są zapiski Dawida Grabera i Nachuma Grzywacza, rejestrujące dramatyczny przebieg zakopywania (na przełomie lipca i sierpnia 1942 r.) pierwszej części ARG. Prezentowane relacje poświęcone są głównie gettu warszawskiemu, ale nie brakuje w nich opisu wydarzeń rozgrywających się poza stolicą. Teksty zebrane w tym tomie pokazują, jak różnorodny był sposób relacjonowania czasów Zagłady. Jedni starali się nadać swoim zapiskom możliwie obiektywny charakter, przedstawiając jedynie konkretne wydarzenia, inni nie potrafili lub nie chcieli skrywać swoich emocji i doznań.

Tom pełnej edycji ARG: 23

Data: 2018

Wydawca: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma

strona 424 z 476

Osobypokaż wszystkie

Miejscapokaż wszystkie

Pojęciapokaż wszystkie

Przypisypokaż wszystkie

Szukaj
Słownik
Szukaj w tym dokumencie

Transkrypt, strona 424


410 Część II. Dzienniki z getta warszawskiego [19]

[11] I w naszej fabryce grupki zebranych robotników z ożywieniem omawiają nalot. Ale wszędzie, na wszystkich prawie obliczach jakieś niezrozumienie: „Dlaczego nas bombardowali? Dlaczego nas? Czyżby nie trafiali do celu? Jakoś trudno się pogodzić. Powinni wiedzieć, że my czekamy na nich, że my to nie wróg…”. „E, komu tam zależy na nas, czy w ogóle żyć będziemy? Kto by się tym przejmował, lotnik? Jemu wszystko jedno. Jak bombardować, to bombardować. I jego los nie głaszcze…” „A przecież mają ważniejszy cel do bombardowania niż nas, fabryki, koleje…” „Nie zawsze trafi…”

Ktoś już może po raz dziesiąty opowiadać, jak o kilka kroków od niego wybuchła bomba, że ledwie uszedł śmierci.

[11a] Ktoś przynosi z miasta wiadomość, że podczas bombardowania żandarmi schowali się na Umschlagplatzu, z czego skorzystali zebrani tam skazańcy i uciekli z placu. Na początku porządkowi „nasi” nawet i w takiej chwili wypuszczali tylko za „łapówką”, ale później tłum natarł na nich i wszystkich musieli wypuścić… Czyż się uratują? Czyż jutro znów złapani nie będą?

…Niestety. O nas dobrze pamiętają. Blokują Schulza, gdzie matka z siostrami pracują. Niepokój mnie ogarnia. Siostra najmłodsza z bardzo wysoką gorączką pozostała w domu, a czy matka, wyglądająca znacznie starzej niż w rzeczywistości i zupełnie siwa – uratuje się?

Niech już nastąpi wieczór.

Matka ma siwe włosy… Niedawno [12] oficer niemiecki oglądał oddział, gdzie matka pracuje wraz z innymi starszymi kobietami, i groził kierownikowi Rudnickiemu781rozstrzelaniem, jeżeli z sali nie usunie „graues Haar”782.

ARG II 244 (Ring. II/205; Ring. II/207)

Opis: Ring. II/205 oryg., rkps, zeszyt, ołówek, j. pol., 145×205 mm, poszyt, k. 16, s. 18; Ring. II/207

– oryg., rkps, ołówek, j. pol., 145×205 mm, k. 14, s. 24.

Ring. II/205 zawiera opisy dot. dni: 22–28.07.1942 r., Ring. II/207 – 1–2.09.1942 r. Na okładce Ring. II/207 inf. (innym charakterem pisma, ołówek): „p. Czarnobroda”.

Druk: Archiwum Ringelbluma. Getto warszawskie, s. 111–120 (Ring. II/205: 22.07 – 28.08.1942 r.); BŻIH 1967, nr 62, s. 143–148 (Ring. II/207: 1–2.09.1942 r.); Dzień po dniu Zagłady, s. 183–185 (fragment).