Słownik terminów 429
blince, na Majdanku i w Oświęcimiu-Brzezince (Auschwitz-Birkenau) komory gazowe mieściły się w specjalnych budynkach.
Parówka
– potoczna nazwa narzuconych przez władze niemieckie przymusowych dezynfekcji przeprowadzanych w getcie warszawskim w ramach walki z tyfusem. Domy, w których miały miejsce przypadki tyfusu, izolowano, ich mieszkańców umieszczano w kwarantannie, a ich dobytek odkażano. W praktyce działanie takie miało niewielki wpływ na powstrzymanie epidemii, stało się za to źródłem korupcji.
Pawiak
– popularna nazwa więzienia śledczego Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego przy ul. Dzielnej w Warszawie. Po zamknięciu getta Pawiak znalazł się na jego terenie. Więziono tu m.in. Żydów aresztowanych poza gettem.
Placówki
– ośrodki pracy przymusowej znajdujące się na terenie Warszawy, np. w fabrykach czy na stacjach kolejowych. Praca na placówkach była niezwykle wyczerpująca fizycznie, robotnicy byli często narażeni na bicie. Jednocześnie opuszczenie getta stawało się dla niektórych okazją do szmuglu, a także do podtrzymywania kontaktów.
Poalej Syjon
(hebr. Robotnik Syjonu) – ruch polityczny łączący ideologię syjonistyczną z socjalizmem, dążący do budowy socjalistycznego społeczeństwa żydowskiego w Palestynie. W 1906 r. powstała partia Poalej Syjon; w Polsce działała od 1918 do 1950 r.
Policja Polska
(niem. Polnische Polizei), potocznie zwana policją granatową – formacja podlegająca niemieckiej policji porządkowej (niem. Ordnungspolizei, Orpo). Jej członkowie rekrutowali się z funkcjonariuszy przedwojennej Policji Państwowej, zajmowali się przede wszystkim działalnością o charakterze porządkowym, pełnili też straż przy murach getta.
Polska Partia Socjalistyczna
, PPS – partia polityczna o charakterze socjalistycznym i nie-
podległościowym, której działalność datuje się od 1892 r. W dwudziestoleciu międzywojennym jedna z najważniejszych partii polskiej sceny politycznej, działała również w czasie wojny w konspiracji, a potem jawnie do 1948 r.
Pomoc Zimowa
– akcja charytatywna organizowana co roku w getcie przez Radę Żydowską i organizacje społeczne.
Praca przymusowa
– obowiązek wprowadzony przez Niemców w GG; od 12 października 1939 r. przymus pracy obejmował wszystkich Żydów pomiędzy 14. a 60. rokiem życia. Odpowiedzialnością za dostarczanie robotników Niemcy obarczyli Radę Żydowską, która
19 października 1939 r. stworzyła w tym celu specjalną agendę – Batalion Pracy. Początkowo robotnicy żydowscy pracowali na placówkach w Warszawie, od lata 1940 r. też w obozach pracy. Od katorżniczych robót przymusowych można było się wykupić, uiszczając specjalny podatek.
Przesiedleńcy
– tutaj: Żydzi zmuszeni do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania i przeniesienia się do innego, konkretnie wskazanego miejsca.
Punkt
– potoczna nazwa schroniska dla uchodźców i przesiedleńców. W momencie ich największego napływu do getta warszawskiego, na wiosnę 1941 r., w getcie funkcjonowało 165 punktów i mieszkało w nich ok.
17 tys. osób. Z braku innych pomieszczeń punkty tworzono w domach modlitwy, kinach czy mieszkaniach prywatnych. Były one nieustannie przeludnione, panowały w nich katastrofalne warunki sanitarne i bardzo wysoka śmiertelność.
Rada Żydowska
(niem. Judenrat) – organ administracji społeczności żydowskiej wprowadzony przez Niemców na mocy rozkazu szefa RSHA Reinharda Heydricha z 21 września 1939 r. W zależności od wielkości miasta w Radzie zasiadało 12 lub 24 członków. Do obowiązków Rad należał nadzór nad wypełnianiem
