Tytuł:M. Arcybaszew [nekrolog]
Sygnatura: mb59
Źródło: "Literarisze Bleter" 1927, nr 10, s. 198
Słowa kluczowe: ważne postaci, teatr, literatura jidysz
Opis: Nekrolog sygnowany hebrajską literą "mem" (מ), ilustrowany zdjęciem zmarłego.
Michaił Arcybaszew [Михаи́л Петро́вич Арцыба́шев], znany reżyser i pisarz rosyjski, zmarł w Warszawie. Jego utwory (w tłumaczeniu) zdobyły popularność wśród czytelników żydowskich. W USA ukazały się następujące przekłady: "Sanin" [oryg. "Санин" z 1907], "Dos lecter sztrich" [oryg. " У последней черты" z 1912], "Milionen" [oryg. "Миллионы" z 1912], "Froj N.", "Di froj wos sztejt in mitn" [oryg. "Женщина, стоящая посреди" z 1912], "Dos lebn farn folk", "Di gefalene un di reter" oraz dramat "Ejferzucht"[oryg. "Ревность"]. Uznanie zdobył już na początku drogi twórczej - ok. 1900 i później. Jednak wielką sławę przyniosła mu powieść "Sanin" jako wyraz ogólnych nastrojów po Rewolucji Październikowej i wydarzeniach lat 1905-6. Powieść wzbudziła żywe dyskusje i zapewniła 30-letniemu wówczas autorowi miejsce obok wybitnych pisarzy rosyjskich (M. Gorkiego, L. Andriejewa i in.). Autor wyróżniał się darem obserwacji, umiejętnością budowania napięcia, tworzenia współczesnych typów ilustrujących aktualne problemy współczesności. Pokazywał charaktery ludzi walczących, aby wyplątać się z labiryntu życia. Towarzyszył nowoczesnemu Rosjaninowi w upadkach i dramatycznych próbach podniesienia się. Temat walki kobiety i mężczyzny oraz wyobcowania pojawiały się także w jego sztukach, które z sulcesem wystawiały teatry rosyjskie, a także jidysz.
Autor nekrologu przypomina, że literat rosyjski urodził się w 1878 r. w Izjumie w guberni charkowskiej. Uczęszczał do gimnazjum i szkoły plastycznej w Charkowie. Aby kontynuować studia malarskie wyjechał do Petersburga, ale tam wciągnęła go literatura. Od 1923 r. mieszkał w Warszawie, gdzie współpracował z czasopismem "За Свободу!" oraz pisał opowiadania i dramaty. Zmarł na obczyźnie ("w galut", jak pisze autor nekrologu). Jego pogrzeb, na który przyszli tylko jego zwolennicy i przyjaciele, odzwierciedlał tragizm jego życia - samotnego człowieka na obczyźnie.
Uwagi: M. Arcybaszew urodził się 5 XI 1878, a zmarł 3 III 1927. Wybrał Polskę jako kraj osiedlenia na emigracji, gdyż jego matka była pochodzenia polskiego. Został pochowany na cmentarzu prawosławnym na warszawskiej Woli. Jego artykuły z czasopisma "За Свободу!" zostały zebrane w zbiorze "Записки писателя" (Warszawa 1925). Dramat "Ejferzucht" (w tłumaczeniu na jidysz) znajdował się w repertuarze ambitnego jidyszowego zespołu teatralnego "Wilner Trupe".