Tytuł:Di teater-welt in Berlin [Świat teatru w Berlinie]
Sygnatura: mb92
Autor: dr Michał Weichert
Źródło: "Literarisze Bleter" 1929, nr 21, s. 393-396
Słowa kluczowe: teatr
Opis: Korespondencja z Berlina datowana 5 maja [1927], w której autor - teatrolog i reżyser jidyszowy działający w Polsce, zajmuje się nie tylko repertuarem, reżyserią i wykonaniem autorskim, ale nadmienia też o kwestiach organizacyjno-finansowych.
Autor odnosi się m.in. do następujących przedstawień: "Sacco i Vanzetti" w November-Studio A. Granacha w reż. L.Lindberga; "Tkacze" w teatrze państwowym w Berlinie w reż. L. Jessnera, "Bunt w domu poprawczym" [w Berliner Thalia-Theater]; "Trojaner" w Volks-Buehne; "Rywale" w reż. E. Piscatora w Theater in der Koeniggraetzerstrasse; "Bohaterowie" w Berliner Theater; "Londyński syn marnotrawny" ["The London Prodigal"] i "Król Jan" w teatrze państwowym L. Jessnera oraz "Jużik" ("odjudaizowanej", dziejącej się w Czechosłowacji wersji "Joszke Muzikant" rosyjsko-żydowskiego autora) z rosyjskim aktorem M. Czechowem w roli tytułowej w Kammerspiele M. Reinhardta; "Paweł wśród Żydów" w Deutsches Theater, reż. K. Martin.
Nie była to pierwsza wizyta Weicherta w Berlinie, więc mógł sobie pozwolić na pewne uogólnienia i porównania z poprzednim pobytem. W artykule m.in. przeczytać można o szkolnictwie dramatycznym i roli studiów teatralnych w życiu kulturalnym Berlina, o wysokim poziomie aktorstwa nawet u mniej znanych aktorów, o trendach repertuarowych (popularnych tematach), prawdopodobnym kryzysie, jeśli chodzi o wartość artystyczną granych sztuk współczesnych, stopniowym uniezależnianiu się od gwiazd żądających astronomicznych honorariów.
Co do kwestii organizacji i finansowania teatrów w Berlinie (problemy organizacyjno-finansowe były wówczas palące w teatrze jidysz w Polsce) w tekście przeczytać można m.in. pozytywne słowa [jak zawsze] o organizacji "Volksbuehne", a także o założonej na jej wzór przez Reinhardta i kilku dyrektorów prywatnych teatrów organizacji, która uratowała Deutsches Theater przed katastrofą finansową po "klapie" inscenizacji sztuki Werfla.
Uwagi: Dane dotyczące wymienionych w opisie utworów:
"Sacco i Vanzetti" [właśc. "Staatsraeson"] E. Muehsama; "Tkacze" [Die Weber] G. Hauptmana; "Bunt w domu poprawczym" ["Revolte im Erzieunghaus"] P.M.Lampla; "Trojaner" C. Corrintha; "Rywale" ["Rivalen"] M. Andersona i L. Stallingsa [inspirowana filmem "What Price Glory?"]; "Bohaterowie" [niem "Helden"; oryg. ang. "Arms and the Man"] G. B. Shawa; "Londyński syn marnotrawny" ["The London Prodigal"] pseudo-Szekspira ["apokryf" opublikowany pod nazwiskiem Szekspira]; "Król Jan" ["King John"] W. Szekspira; "Jużik" (według "Joszke Muzikant" ["Piewiec swojej pieczati"] O. Dymowa, utwór grany, i to zdaniem M. Weicherta lepiej, jako "Zinger fun zajn trojer" przez jidyszową Wilner Trupe); "Paweł wśród Żydów" ["Paulus unter den Juden"] F. Werfla.
Artykuł ilustrowany jest zdjęciami z przedstawień "Sacco i Vanzetti" oraz "Trojaner".
Autor artykułu: M. Weichert (1890 Stare Miasto, Galicja - 1967 Izrael) dr prawa, teatrolog, reżyser, pedagog, działacz społeczny. Studiował u Maxa Reinhardta. Jako reżyser współpracował z Trupą Wileńską. Założył żydowską szkołę dramatyczną w Warszawie, Żydowskie Studio Teatralne, Jung Teater [Teatr Młodych] (z którym m.in. w 1933 wystawił montaż "Boston" [pierwszy tytuł, odrzucony przez cenzora, "Sacco i Vanzetti"] wg B. Blume'a, noszący ślady inspiracji wspomnianym spektaklem berlińskim); publicysta teatralny i prezes Związku Artystów Scen Żydowskich walczący o "uspołecznienie" teatru jidysz w Polsce (na wzór "Volksbuehne").
