275W Rozprzy276, obok Piotrkowa, zniszczono wiele pinkasów. W Piotrkowie został zniszczony stary i interesujący pinkas bractwa „Szomrim la-Boker”277. Spalił go ze strachu jego posiadacz.
W Piotrkowie były cztery kontrybucje. 15, 25 i trzecia – w naturze: cukier, masło,
jaja, skóra itp. Na granicy getta stoją czarne tablice z napisem: „Getto”278. W pewnych godzinach wolno wychodzić z getta. Przejeżdżającym Żydom nie wolno zatrzymywać się w Piotrkowie. Ostatnio spalono siedmioro dzieci z takiego transportu. W Piotrkowie jest około 12 500 Żydów, w tym około 2000 przybyszów z okolicy.
W Warszawie przyszli do Żydów Polacy i przynieśli im w koszu na bieliznę rzeczy
sąsiada Żyda. Żydzi mają duże zapasy. eByli u Żydów zabrać rzeczy członkowie
wszechpolskiej instytucjie279. Zawstydzili się i zostawili rzeczy.
„gPrzepowiada – balonikg” [?] widnieje napis na ogłoszeniu b[…]b. Na murach
wiele [ogłoszeń] chiromantów itp.
Plotka ogłosiła wojnę Włoch przeciwko Niemcom.
Na radzieckiej granicy obsadzono mongolskie oddziały wojskowe, które nikogo
nie przepuszczają.
ePrz Pyszło dwóch żołnierzy z dziewczyną i kazali [jej] wybrać sobie sukienki,
zabrali dwie sukienki.e
U Polaków dobry nastrój. Określa się datę wyzwolenia przy pomocy kalendarza,
jak gdyby termin był bardzo bliski.
Żydzi, obcy obywatele, żyją dobrze. Ich sklepy są otwarte.
Na czarnej giełdzie dolar kosztuje 103 zł.
Milmana280 z Łodzi uważano za umarłego, a okazuje się, że znajduje się po tamtej stronie.
Piszą bb[…]bb młody z Kutna281, reżyser282... młody rabin z medycyny społecznej283. Po tamtej stronie [?].
275 W rzeczywistości renesansowa synagoga przy ul. Klasztornej, w której prawdopodobnie obradował trzykrotnie Sejm Żydów Korony, przetrwała wojnę zamieniona na garaże. Zniszczeniu uległa natomiast druga synagoga w Pińczowie, pochodząca z XVII w., przy ul. Złotej.
276 Rozprza (pow. Piotrków Trybunalski).
277 Stróże poranka (hebr.) – bractwo religijnych Żydów wstających wcześnie rano w celu odmawiania dodatkowych modlitw.
278 W Piotrkowie Trybunalskim utworzono 5 października 1939 r. pierwsze getto w okupowanej Europie.
279 Zapewne członkowie Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska lub sympatycy Obozu Narodowo-Radykalnego.
280 Szmul Milman (1896–1983), działacz łódzkiego Bundu i radny miasta Łodzi z ramienia tej partii. W 1939 r. uciekł do Wilna, skąd przez ZSRR i Japonię przedostał się w 1940 r. do USA. W Stanach pracował dla ORT i współpracował z prasą bundowską. Zmarł w Nowym Jorku.
281 W ARG zachowało się kilka relacji o początkach okupacji w Kutnie; zob. Kraj Warty, dok. 22–26.
282 Zapewne Michał Weichert (1890–1967), reżyser, jeden z najważniejszych twórców awangardowego teatru żydowskiego, a także m.in. prezes Związku Artystów Scen Żydowskich i członek zarządu Towarzystwa Przyjaciół JIWO w Warszawie. Od stycznia do września 1940 r. prezes Komisji Koordynacyjnej
Organizacji Społecznych i Opiekuńczych w Warszawie, następnie do lipca 1942 r. przewodniczący Prezydium ŻSS w Krakowie. Od marca 1943 do lata 1944 r. przewodniczący Jüdische
