ARG I 449/32 (Ring. I/507/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 143x206 mm, tekst miejscami nieczytelny, k. 2, s. 3.
Dok. był przechowywany w segregatorze.
Druk: Kronika getta, s. 80–84; Ksowim 1, s. 74–78; Joman 1, s. 66–70.
[28–30 stycznia 1940]
[1]
Kochany Ojcze!
Wczoraj (dwudziestego ósmego stycznia) hulały polskie bandy. Wyciągano ludzi
z dorożek i bito ich nahajkami lub „gna bykag”368. Bito na Lesznie, Elektoralnej, Orlej, Królewskiej, Marszałkowskiej i [w] in[nych miejscach]369.
Opieczętowano sklep braci Jabłkowskich370 oraz inne chrześcijańskie sklepy pod
pretekstem, ze znajdują się w nich żyd[owskie] towary.
Historia o kontrybucji w wysokości 100 000 zł nałożonej na Gminę Żydowską jest
następująca. Przeprowadzano dezynfekcję w żydowskim domu, wariatka pobiła sanitariuszkę, z tamtych, kamienicę zamknięto. Dopiero później, kiedy stwierdzono, że chodzi o wariatkę, uwolniono mieszkańców domu.
eGdy opowiadano o raju we Włodawie [?], o sposobie uśmiercenia stu sześćdziesięciu, nNiemiecn na koniec zapytał: a co z dwudziestoma setkamie [?].
Dziś, trzydziestego [stycznia], przeżyliśmy trudny dzień. W Ogrodzie Saskim
banda cpolskichc chuliganów cw wieku od czternastu do piętnastu latc spostrzegła mnie z opaską. Ledwo żyw zdołałem przed nimi uciec. Droga była pusta. Nie było prawie ludzi. Obłąkana chrześcijanka (ponoć jest Rosjanką) wciąż jeszcze grasuje na ulicy Marszałkowskiej. Biega na czele bandy młodzików. Napada znienacka i bije bardzo mocno. Wczoraj było kilku ciężko rannych na skutek tych chuligańskich napaści. Jednemu zabrano palto, mnie chcieli zabrać kapelusz, dzięki moim szybkim nogom (koledzy nazywali mnie Kusocińskim371) udało mi się uciec.
Dziś były u mnie dwie Polki z wydziału zdrowia magistratu w sprawie pracy dla
ich zredukowanej koleżanki, „babci” (Radlińskiej)372. Wierzymy, że ze względu na
368 Być może chodzi o ciężki bat zwany bykowcem.
369 Ringelblum odnotowuje tutaj początek tzw. ekscesów antyżydowskich w Warszawie, które w marcu tego samego roku przybrały w oczach wielu obserwatorów charakter pogromu. Nie da się wykluczyć, że były one przynajmniej częściowo wspierane przez władze niemieckie, jako uzasadnienie dla konieczności terytorialnego oddzielenia Żydów od Polaków poprzez stworzenie getta; szerzej na ten temat zob. T. Szarota, U progu zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej Europie: Warszawa, Paryż, Amsterdam, Antwerpia, Kowno, Warszawa 2000; por. też Kapłan, s. 134 (zapis z 28 marca 1940 r.).
370 Dom Towarowy Braci Jabłkowskich przy ul. Brackiej 25, największy dom towarowy w przedwojennej Polsce.
371 Janusz Kusociński (1907–1940), lekkoatleta, złoty mistrz olimpijski z 1932 r., wielokrotny rekordzista Polski. Uczestnik kampanii wrześniowej, czynny w konspiracji. Aresztowany przez Gestapo i rozstrzelany w ramach tzw. akcji AB.
372 Helena Radlińska (1879–1954), siostra Aleksandra i Ludwika Rajchmanów, twórczyni polskiej
.
