Na Złotej hznalezionoh ukryte radiostacje, w związku z tym haresztowano wielu
Polaków, a także Żydów.
Widziałem na własne oczy, jak bili woźnicę żydowskiego, staruszka z nędznym
koniem, bito goh po głowie rękojeścią bata. Wychudzona szkapa... Litość nad żywym stworzeniem, ale tylko w stosunku do konia.
Ulice sprawiają smutne wrażenie. Wszędzie zamiast szyb deski lub kawałki szkła.
Opowiadają, że w czasie ograbiania żydowskich sklepów z kapeluszami na Żabiej okoliczni [kupcy] chrześcijańscy przyglądali się temu z zadowoleniem. Pozostali sami.
Czytałem w „Lodzer Zeitung” z 28 bm.: „gMarszałek Śmigły-Rydz nie nauczył
Żydów nic, a Hitler złoty nauczył ich robotyg”519.
Żywotność Żydów. Kiedy bito na ulicach, słyszałem, jak szklarz wołał na podwórzu:
„Szyby, szyby!”
Na Franciszkańskiej chuligani ciskali kamienie [aż] na trzecie piętro w podwórzu.
hCztery dni przeprowadzali rewizję u Hartglasa520 i dziwili się, że wyjechał za granicę, mimo że był poważną osobistością. W jaki sposób tego dokonał?h
Z serdecznym pozdrowieniem
Icchok
ARG I 449/43 (Ring. I/507/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. hebr. , żyd., 155x184 mm, k. 1, s. 1. Na górze litera (atrament): „T”. Na odwrocie s. 1 dok. nr 46.
Dok. był przechowywany w segregatorze.
Druk: Kronika getta, s. 113–115; Ksowim 1, s. 105–107; Joman 1, s. 100–102.
[30 marca 1940]
[1]
Moi Kochani!
Dalszy ciąg wydarzeń z końca marca. Słyszałem o wypadkach, że za żołnierzami szli rabusie z zagrabionymi rzeczami i nikt ich nie zaczepiał. Napadnięto na Gminę Żydowską. Przegnano chuliganów przy pomocy Batalionu Pracy. Słyszałem, że Bataliony Pracy bardzo ucierpiały na skutek tych napadów. Rozen i Rozental zostali zranieni521.
519 Cyt. w j. pol. w notatce pt. Polen fingen, „Lodzer Zeitung”, 28 III 1940, s. 4.
520 W oryg. glas (żyd. szkło). Apolinary Hartglas (1883–1953), prawnik, publicysta, jeden z przywódców Organizacji Syjonistycznej w Polsce. W czasie oblężenia Warszawy był członkiem Żydowskiego Komitetu Obywatelskiego, potem także pierwszego Judenratu. W 1940 r. wyjechał do Palestyny, gdzie zajmował się działalnością na rzecz polskich Żydów. Jego wspomnienia ukazały się pod tytułem Na pograniczu dwóch światów (wstęp i oprac. J. Żyndul, Warszawa 1996). O wyjeździe Hartglasa zob. ibidem, s. 315–330; Czerniaków, s. 71 (zapis z 18 grudnia 1939 r.).
521 Chil (Hilel, Henryk) Rozen (1899–1942), handlowiec i nauczyciel, w getcie członek Komisji Batalionu Pracy, potem przewodniczący Komisji Wydziału Pracy. Zginął na Umschlagplatzu, próbując ratować brata; zob. też dok. 195a. Baruch (Ber) Wolf Rozental (Rosenthal), działacz Związku Rzemieślników, członek Judenratu, pracownik Wydziału Opieki Społecznej; por. Czerniaków, s. 99
(zapis z 28 marca 1941 r.).
