Słyszałem, że ziemianie polscy zwrócili się w sprawie żyd[owskiej] siły roboczej.
Jest to ważny problem, bo jeśli Żydzi pójdą pracować, wywiezie się większą liczbę
Polaków na roboty do Prus.
[2] Treść pewnego listu: „Wuj Basar nie odwiedza nas, to samo z sąsiadem Chema”661.
Przedsiębiorstwa żyd[owskie] w Warszawie otrzymują polecenie od Urzędu
Pracy, żeby zwolnić żyd[owskich] urzędników i przyjąć na ich miejsce Niemców662 lub Polaków.
Dwudziesty pierwszy maja. Nadeszła smutna wiadomość, że w Krakowie kazano
Żydom opuścić miasto do 15 sierpnia. Ci, którzy dobrowolnie opuszczą miasto, będą mogli zabrać ze sobą wszystko. cPowinno wyjeżdżać do 5000 miesięcznie. Może pozostać tylko 10 000c663.
Przyszła wiadomość ze Śląska, że nadal jest tam aktualna sprawa przesiedlenia
140 000 Żydów.
W ubiegłym tygodniu wymierzono w Gminie Żydowskiej dwadzieścia razów kierownikowi Batalionu Pracy, adw. Goldfeilowi664, ponieważ nie dostarczył odpowiedniej liczby robotników.
Słyszałem, że do Gminy Żydowskiej przyszli dwaj Żydzi i pokazali brązowe i niebieskie siniaki na ciele, pobito ich w czasie pracy na Dynasach.
W Gminie Żydowskiej mówi się o opodatkowaniu kartek na chleb kwotą 2 zł.
Dotknie to przede wszystkim najuboższych, którzy nie będą w stanie wykupić kartek. Zmniejszono ostatnio racje chleba dla Żydów o połowę, z 500 do 250 gramów, podczas gdy chrześcijanie otrzymują 750 gramów. Żydzi nie otrzymują cukru, a chrześcijanie tak665.
Dolar spadł ostatnio, notują go ponad 90 zł. W Rosji 60 zł.
W Tomaszowie Maz[owieckim] Żydzi nie mogą chodzić do miasta dłużej niż od
8 do 12 w południe. Przyczyna: żeby Niemcy udający się na front nie widzieli Żydów.
W Częstochowie tysiąc Żydów pracuje za miastem, cna szosachc.
W Hrubieszowie Żydzi bardzo ciężko pracują za miastem, tylko raz w tygodniu
mogą wracać do domu na odpoczynek; dostają za to jedzenie.
Zamurowanie [odcinka] Przejazd–Nowolipie stworzyło niemożliwą sytuację na
Karmelickiej. Jest tam strasznie ciasno, ogromny ruch.
Fermę pod Częstochową przejęto i zamieniono na boisko sportowe666.
661 Basar (hebr.) – mięso, chema (hebr.) – masło.
662 W Kronice getta (s. 140): Ukraińców.
663 18 maja 1940 r. władze niemieckie nakazały wysiedlenie Żydów z Krakowa do dystryktu lubelskiego; szerzej o losie Żydów krakowskich podczas okupacji zob. A. Löw, M. Roth, Krakowscy Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945, tłum. E. Kowynia, Kraków 2014; Generalne Gubernatorstwo. Relacje i dokumenty, dok. 2.
664 Norbert Goldfeil, adwokat, kierownik Wydziału Pracy w Judenracie; por. Czerniaków, s. 113 (zapis z 19 maja 1940 r.).
665 Według zapisu Ludwika Landaua z 12 maja 1940 r. (s. 469) przydział chleba dla ludności żydowskiej miał zostać zmniejszony z 1,5 kg tygodniowo do 1 kg (ludność chrześcijańska otrzymywała 1,75 kg chleba tygodniowo).
666 Być może chodzi o fermę należącą do Ha-Szomer ha-Cair, która znajdowała się w Żarkach k. Częstochowy.
