najlepszym, dumnym, używającym wszystkich dóbr [świata]. Tendencja części młodzieży do naśladowania tamtych748.
Ciągła niepewność w związku z mieszkaniami, bezustanna groźba wypędzenia
z mieszkań, budzi u niektórych życzenie: niech już będzie getto, do którego tamci nie będą mogli wejść.
Dziś, 29 wrz[eśnia], dostałem w zęby za to, że się nie ukłoniłem [Niemcowi].
Dziś pokazały się tramwaje żyd[owskie], w kolorze żółtym, z gwiazdą Dawida ze
wszystkich stron oraz z napisem: „Tylko dla Żydów”749. Do tramwaju wskoczył wyrostek chrześcijański, chciał rozdać cza darmoc kalendarze i wznosił antysemickie okrzyki. Nikt nie wziął kalendarzy, a ktoś kazał mu natychmiast opuścić tramwaj.
Pewien cadyk przepowiedział, że 27 wrz[eśnia] wydarzy się coś doniosłego i Żydzi
zostaną wyzwoleni. W istocie: Japonia zawarła pakt750.
Jedną z zagrożonych ulic jest Złota, gdzie niedawno, nawet w ostatnich dniach,
przeniosło się wielu Żydów z południowych dzielnic. Kupili sobie tam za kilka tysięcy złotych mieszkania.
W Otwocku ukazało się już zarządzenie, na jakich ulicach wolno Żydom mieszkać751.
ARG I 449 /57 (Ring. I/507/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 160x195 mm, k. 1, s. 2. Na górze litera (atrament): „T”.
Dok. był przechowywany w segregatorze.
Druk: Kronika getta, s. 155–158; Ksowim 1, s. 144–147; Joman 1, s. 143–146.
Wrzesień 1940
[1]
Mój Kochany Przyjacielu!
Wrzesień 1940. Większość obłąkanych postradała zmysły z powodów politycznych. Znany jest przypadek dr. Berlińskiego752 z Łodzi. Pewnego dnia Niemcy zabrali Żydów z podwórza do roboty. Wygłaszali w czasie pracy przemówienia na cześć tamtego [Hitlera] i utrzymywali, że Żydzi nie chcą pracować. Zaprowadzili [go] następnie
748 „Nauczyła się nasza młodzież czapki przed Niemcami ściągać, nauczyła się służalczego, niewolniczego śmiechu. A w zakamarkach serc żyje zazdrość i podziw głęboki dla faszystowskiej, sołdackiej buty. A w głębinie serc kryje się marzenie: być tak jak oni – piękny, elegancki, krzepki, pewny siebie. Móc tak jak oni bezkarnie kopać, bić, rabować. Tak gardzić innymi, jak teraz gardzą mną”; zob. „Płomienie”, 1 IX 1940 [?], w: Haszomer Hacair [w przyg.]. „Płomienie” – konspiracyjne pismo Ha-Szomer ha-Cair o tytule zapożyczonym z powieści Stanisława Brzozowskiego; w zbiorach ARG zachowały się dwa numery z 1940 r.
749 Tramwaje żydowskie były przeznaczone wyłącznie dla mieszkańców późniejszego getta, a ich trasy nie wyjeżdżały poza mury; por. Getto warszawskie. Przewodnik, s. 123–124.
750 Zob. dok. 59, przyp. 732.
751 20 września i 9 października 1940 r. Kreishauptmann powiatu warszawskiego wydał pierwsze rozporządzenia dot. ustanowienia getta w Otwocku, precyzowały one granice tzw. getta mieszkaniowego.
752 Brak bliższych informacji o tej osobie.
