przez nich. Otrzymują nawet przydziały żywności. Celem [Niemców] jest dowiedzieć się, co się dzieje u Polaków. Mówią, że także pewne grupy spośród Żydów uległy temu wpływowi. Dowodów na to, naturalnie, nie ma.
Tragarze, jak mi powiedziano, są w 95% narzędziem w rękach donosicieli. Są to
przeważnie byli czerwoni fracy838, którzy przechodzili z jednej partii do drugiej. Teraz są to najgorsi szubrawcy, kombinują w najrozmaitszy sposób. Przychodzą do ludzi do mieszkania i rabują do spółki z Niemcami.
Dziś, w szabat 12 paź[dziernika], był straszny dzień. Zapowiedziano przez megafon podział miasta na 3 części: niemiecką, która obejmuje Śródmieście, wraz z Nowym Światem, część polską i żydowską839. cDo końca października wszyscy oprócz Niemców muszą się przeprowadzić bez meblic. W naszej kamienicy rozpacz. Właścicielka domu mieszka już od 37 lat w tym mieszkaniu, które winna opuścić bez mebli. Zrujnowano by w ten sposób tysiące chrześcijańskich sklepów i przedsiębiorstw.
Słyszałem o pewnym oficerze, który wyskoczył z tramwaju widząc uczniów
ze szkoły im. Konarskiego, którzy napadali na Żydów, rzucił się za nimi w pogoń
i wystrzelił w powietrze. Koniec nieznany.
W strefie żydowskiej mieszka 140 000 Polaków, poza obszarem żydowskim
mieszka 60 000 Żydów840.
Słyszałem od Polaków o skazaniu w Toruniu Polaków na tego rodzaju karę: przywiązywano delikwentów do motocykla, krępowano im ręce i nogi [i dotąd wleczono], dopóki nie wyzionęli ducha.
Powoli tworzy się getto dla Żydów. Telegramy nadaje się za pośrednictwem Gminy
Żydowskiej, to samo dotyczy przepustek kolejowych. Dziś, w święto Jom Kipur, Żydzi otrzymali nader gorzki „prezent”. Niektórzy uważają, że dla Polaków, którzy posiadają w getcie wiele przedsiębiorstw, [jest on] jeszcze gorszy.
Kwestia bezpieczeństwa na Wołówce841 została rozwiązana w bardzo prosty sposób: w miejscowej kawiarni siedzi umundurowany Niemiec. Otrzymuje on 100 zł dziennie i za to jest zobowiązany każdorazowo w razie próby rabunku udzielić pomocy.
Dotkliwym ciosem dla ludności żydowskiej jest fakt, że na Pradze Żydzi nie mogą
przebywać na ulicy po godzinie siódmej [wieczorem].
Dzień dzisiejszy, niedziela 13 paź[dziernika], sprawiał dziwne wrażenie. Stało się
jasne, że 104 000 Żydów z południowej [części Warszawy] i z Pragi musi opuścić
swe domy i przeprowadzić się do getta żydowskiego. Wszystkie przedmieścia zostały opróżnione z Żydów. 140 000 chrześcijan winno opuścić getto. Kwestia przedsiębiorstw chrześcijańskich cw getcie żydowskimc nie została jeszcze wyjaśniona. Dzisiaj przez
838 Czerwoni fracy – członkowie prawego odłamu PPS-Frakcji Rewolucyjnej.
839 Por. Czerniaków, s. 157 (zapis z 12 października 1940 r.); Landau 1, s. 736 (zapis z 12 października 1940 r.). Treść rozporządzenia zob. Getto warszawskie. Przewodnik, s. 148–149.
840 Według raportu Waldemara Schöna z 20 stycznia 1941 r., w ramach tworzenia getta przesiedlono 113 tys. Polaków i 138 tys. Żydów, opróżniając 11 567 mieszkań „aryjskich” na terenie getta i ok. 13 tys. mieszkań żydowskich poza gettem; zob. Eksterminacja, dok. 44; por. Czerniaków, s. 157 (zapis z 10 października 1940 r.), 160 (zapis z 27 października 1940 r.).
841 Wołówka – popularny bazar żydowski z tandetą i starzyzną, zlokalizowany na nieistniejącym dziś pl. Broni (między ul. Pokorną i Stawki); zob. ARG. Getto warszawskie II, dok. 29.
