Niektórzy bogaci Żydzi stracili teraz wszystkie swoje pieniądze. Kupili np. brylanty
za 100 000 zł, a obecnie warte są 5000. Dolary po 250 zł, a teraz warte są 30.
Mówią, że Haberbusch dostał kwiaty za uratowanie dla chrześcijan niektórych
ulic855. Podobno interweniował w Berlinie.
Kilka dni temu wypłynął projekt zajęcia Mylnej i tym sposobem utworzenia
dostępu do Szpitala Ewangelickiego856.
Przeprowadzono błyskawiczny spis ulic. Elektoralna 1 i 3 wyłączone z getta.
Zamurowano wylot na Elektoralną, a otwarto na Przechodnią, która nie należy857 do getta.
Ludność żydowska była bardziej wstrząśnięta sprawą ulicy Żelaznej (30 000 Ży -
dów) niż [utworzeniem] getta, bo z tym już się oswoiła858.
Domy na Granicznej zostały z tej strony zamurowane i otwarto wyjście na Skórzaną, ale [w ten sposób uratowano] te kamienice dla getta.
W tramwajach żyd[owskich] panuje straszny tłok, nie jest tam też zbyt czysto. Aż
przykro jechać takim tramwajem.
Księża zbierają na wszystkich ulicach podpisy, aby mieszane ulice pozostały poza
gettem. Domagają się, aby nawet Nowolipki, czysto żyd[owska] ulica [3] została wyłączona, a to ze względu na kościół859.
21 paź[dziernika] przyjaciel widział, jak na Placu Muranowskim stało około
20 Żydów z podniesionymi rękami. Tamci zbrodniarze chcieli ich zapewne ograbić.
Wczoraj, 22 paź[dziernika], na Nowolipiu jakiś Polak lub grupa bandytów zakłuła
Żyda cna śmierćc.
Na Pradze dowiedziałem się, że w styczniu [...]860 Friedman [...]861 wstawił się za
rabinem, którego złapano do robót ci bitoc. Zastrzelono go za to na miejscu862.
Na [ul.] Przebieg dwaj wojskowi zażądali od mego znajomego 50 zł okupu. Nie
miał, zaprowadzili go kilka kilometrów za miasto i tam zabrali mu palto.
Żyd śmieje się przez sen i głośno krzyczy, żona go budzi. Jest zły i mówi: Śniły mi
się napisy na ścianach: „Bij Żydów!”, „Precz z ubojem rytualnym!” itd. „Ale dlaczego się cieszysz?” „No, jak to? Nasi wrócili”.
Dwaj adwokaci Koral i Tykociński863 z powodu przesiedlenia popełnili samobójstwo. Pierwszy był radcą prawnym ambasady francuskiej.
855 Chodzi zapewne o dyrekcję browaru Haberbusch i Schiele.
856 Szpital Ewangelicki, założony w 1736 r., mieścił się przy ul. Karmelickiej 10 u zbiegu z Mylną. Po utworzeniu getta znalazł się w tzw. enklawie ewangelickiej, w skład której wchodziły także budynek kościoła ewangelicko-reformowanego (Leszno 16) i dom parafialny im. Jana Łaskiego (Leszno 20). Plan enklawy zob. Getto warszawskie. Przewodnik, s. 94.
857 Odtąd do końca strony na marginesie pionowo napis: DANJA [s], alfabetem łac.
858 Por. Czerniaków, s. 159 (zapis z 19 października 1940 r.).
859 Kościół św. Augustyna przy ul. Nowolipki 18 znalazł się ostatecznie w obrębie getta.
860 Zostawiono puste miejsce.
861 Zostawiono puste miejsce.
862 Zob. ARG. Getto warszawskie I, dok. 55. Zamordowanym był rewizjonistyczny działacz Wigdor Friedman.
863 Lista adwokatów okręgu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1938 r. wymienia Stanisława Tykocińskiego oraz Henryka, Ignacego i Jana Koralów.
