Pesymiści są teraz w mniejszości. Obecnie stawiają na greckiego konia910. Wierzą w rychły koniec wojny.
ARG I 449/66 (Ring. I/507/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 144x180 mm, k. 1, s. 2.
Dok. był przechowywany w segregatorze.
Druk: Kronika getta, s. 186–189; Ksowim 1, s. 172–174; Joman 1, s. 174–177.
[8 listopada 1940]
[1]
Moi Kochani!
Ostatnio zauważono znaczny rozwój świadomości hist[orycznej]. W dziesiątkach
wypadków nawiązuje się do historii. Sięga się do średniowiecza. Rozmawiałem z uczonym żydowskim. Żydzi stworzyli sobie odrębny świat, zapomnieli w nim o nieszczęściach wokoło, nikogo nie wpuszczali do środka. Jeśli chodzi o porównania, to o obecnym wysiedleniu mówi się, że jest jednym z najgorszych w dziejach Żydów, bo [dotąd] istniała zawsze możliwość znalezienia jakiegoś schronienia. Ktoś mi powiedział: „Niedobrze jest czytać historię Żydów, bo widać, że dobre lata należały do rzadkości, [za to] bezustannie [trwały] cierpienia i nieszczęścia”.
Jedną z pozostałości po dziejach jest plaga donosicielstwa. Także obecnie daje się
ona mocno we znaki. Historia z Sachsenhausem, który w ciągu trzech miesięcy był
na całkowitym utrzymaniu w mieszkaniu działacza żyd[owskiego] Gepnera911. Wchłonął ich kulturę i [ten] spokojny człowiek zmienił się na gorsze. Sprawa Sachsenhausa przypomina powiedzenie: „Jeśli będziesz bić mego Żyda, to ja będę bić twego Żyda”.
Do Gminy Żyd[owskiej] nieraz przychodzili kNiemcyk i domagali się pieniędzy
dla robotników żyd[owskich]. Nie pomogła wywieszka na drzwiach, że wszystko musi przejść przez Leista.
Ludzie nie przejmują się, że zabierają im rzeczy, bo wierzą w lepsze czasy. Chcą
tylko przetrwać obecny okres.
Fakt, że wśród Żydów jest dużo rzemieślników, wywołuje u tamtych duże zdziwienie.
Szmaciarze z getta łódzkiego, jak również zbieracze metali mieszkają poza gettem. Mają prawo jeździć koleją.
Dozorcy wykorzystują sytuację powstałą w ostatnich dniach zakładania getta
w W[arszawi]e: są pośrednikami w sprawach mieszkaniowych, handlują produktami.
Wzmożenie [epidemii] tyfusu jest rezultatem stłoczenia ludności żyd[owskiej].
W urzędowych dokumentach zazwyczaj [piszą o Żydzie] „iJudei”, w innych
„iHerri”912, ale bardzo rzadko.
910 28 października 1940 r. Włochy zaatakowały Grecję, nadzieje na koniec wojny wiązano jednak z udaną kontrofensywą Grecji.
911 W oryg. Nergep.
912 Pan (niem.).
