wistości. Samberg1032, Diana Blumenfeld1033, Kurc1034 – brylują. Lokal jest ładny. Zapomina się na dwie godziny o otaczającym smutnym świecie. Był tylko jeden aktualny skecz: krytyka Jointu, Gminy Żydowskiej itd.
Zdziera się parę butów, nim się dostanie parę zelówek.
Tragedia żyd[owskiego] profesora uniwersytetu1035, którego żona i córka (z innego męża) jeszcze przed wojną garnęły się do tamtych, bo mąż był tamtego pochodzenia. Córka kupowała w sklepach różne towary, a rachunki posyłała ojczymowi. Teraz żona jest po tamtej stronie. Obawia się on, żeby córka go nie zadenuncjowała, [ponieważ] zadaje się ona z tymi bandytami. Został zupełnie sam.
Czytałem interesujący list z Wilna. Cała wojna opisana w nim jak zawody bokserskie. Czy doprawdy można przyjąć, że to wszystko to nic innego niż boks?
Wystawy pełne rozmaitych bułek, białego pieczywa i innych smakowitych rzeczy
wywołują świąteczny nastrój. Drażni to głodnych. Na ulicach odbywa się handel na
wielką skalę chlebem, zwłaszcza sitkowym.
Nadal zabierają meble z getta, lecz gdy mijają Pawiak, zatrzymują się na 10–15 minut i zabierają wszystko.
Szpital żyd[owski] przed opuszczeniem budynku musi przeprowadzić ogromny
remont. Między innymi ma odbudować pralnię i piekarnię, które zostały zniszczone
w czasie wojny. Będzie to dużo kosztowało (przeszło 100 000 zł).
Dziś, 12 grud[nia], część Siennej od 1–35 [?] do Sosnowej – została wyłączona
z getta, w zamian przyłączone zostaną część Leszna do Wroniej i części Nowolipia.
W Urzędzie do Walki z Lichwą i Spekulacją powiedziano 100 [zatrudnionym tam]
osobom, żeby tolerowały szmugiel tylko w przypadku magazynów, które powstały dla celów paskarskich. Zabierze się 25% dla kuchen ludowych, 25% będzie dla Urzędu, a 50% będzie dla kupca. Będą kontrolować ceny w sklepach itp.
Pogłoski, że Churchill zwrócił się do króla Włoch1036 z propozycją zawarcia pokoju.
Problem chrzczonych Żydów stał się w getcie bardzo aktualny1037. Do świata
medycznego przybyli bardzo zdolni ludzie, [którzy] zajmowali kierownicze stanowiska w życiu polskim i obecnie pretendują do kierowania życiem żyd[owskim]1038.
1032 Icchok (Ajzyk) Samberg (1889–1943), aktor i reżyser związany m.in. z Trupą Wileńską, grał Jankiela w ekranizacji Pana Tadeusza (1938). W getcie pracował jako kelner w herbaciarni ŻSS, grał w teatrzykach rewiowych, był kierownikiem literackim teatru „Nowy Azazel”. Zginął prawdopodobnie w Poniatowej lub na Majdanku; zob. Pisma Ringelbluma z bunkra [w przyg.].
1033 Diana Blumenfeld (1903–1961), aktorka, żona Jonasa Turkowa, z którym występowała w getcie w „Feminie” i „Nowym Teatrze Kameralnym”. W 1944 r. wystąpiła w Lublinie na pierwszym koncercie żydowskim po okupacji. Od 1946 r. mieszkała w USA.
1034 Abraham Kurc (?–1942), aktor znany z przedwojennych ról fi lmowych i teatralnych w j. żyd. (m.in. w Dybuku), zginął w Treblince.
1035 Być może chodzi o Mieczysława Centnerszwera.
1036 Wiktor Emanuel III (1869–1947), król Włoch w latach 1900–1946.
1037 Liczbę chrześcijan żydowskiego pochodzenia (w większości katolików) w getcie badacze szacują na od ok. 2 do ok. 6 tys. osób; zob. omówienie tej kwestii w: K. Person, Assimilated Jews in the Warsaw Ghetto, 1940–1943, Syracuse 2014, s. 39–40; Getto warszawskie. Przewodnik, s. 672–680.
1038 Wśród pracujących w getcie znanych lekarzy-neofi tów można wymienić osoby takie jak dr Mieczysław Kon – członek kierownictwa Wydziału Zdrowia, dr Tadeusz Ganz-Radwański –
