Ostatnio prawie co dzień na ulicach, pośrodku chodnika, leżą nieprzytomni lub
martwi ludzie. Nie wywiera to już prawie wcale wrażenia.
Ulice stale wypełnione są przez nowo przybyłych uchodźców1186. Fury bądź samochody, wysoko załadowane gratami biedoty żydowskiej, sprawiają straszne wrażenie.
eDuże zebranie w sprawie żyd[owskiej] pracy kulturalnej. Ponad 90 uroczystości
ku czci Mendele w domach.
Pozdrowienia z tamtego światae: „[Contemporary Jewish] Record”1187 dowiedział
się, że Bundowi w końcu udało się wejść do Sejmu (Artur [Zygielbojm]).
Uchodźczyni mieszkała cały rok w punkcie [dla uchodźców] przy Dzielnej 7,
a miała klejnoty, monety itp. wartości 120 tysięcy zł.
Przykład ofiarności: uchodźca ze Śląska, Epsztajn1188, spędził całą noc na Spokojnej, aby ustrzec uchodźców żyd[owskich] przed wyzyskiem pol[skich] policjantów. Dowiedział się, że chcą oni wziąć po 5 zł od każdej paczki. Ogółem mieli zagrabić 1500 zł. Obudził pol[skiego] kierownika i zaapelował do jego sumienia, policjantom oświadczył, że dopóki żyje, nie dostaną tych pieniędzy – i spowodował, że dyrektor antysemita usunął ludzi, którzy brali łapówki od uchodźców.
Niejednokrotnie tak się składało, że działacze społeczni nosili paczki [i przenosili
chorych] na Lesz[no] 109 i na Spokojną, pod razami strażników, którzy uważali, że
przenoszenie chorych i starców z wozów trwa zbyt długo.
W Warszawie jest 107 inwalidów [wojennych Żydów] z 1939 r. Posiadają oni
wszyscy zaświadczenia od PCK. Ten ostatni kończy działalność na terenie getta.
ARG I 448/2 (Ring. I/506)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 150x198 mm, k. 1, s. 2.
Druk: Kronika getta, s. 235–239; Ksowim 1, s. 217–221; Joman 1, s. 237–241.
Luty 1941
[1]
eMój Kochany Przyjacielu!e
Na Mławskiej zbudowano drewniany most, który łączy jedną ulicę getta z drugą1189.
Dwa tramwaje żyd[owskie] 15 i 28 zostały skasowane. Obecnie (luty) kursuje tylko
jeden [tramwaj] z dużą gwiazdą Dawida1190.
1186 Między styczniem a marcem 1941 r. do getta warszawskiego napłynęło ok. 50 tys. Żydów, których wysiedlono z zachodniej części dystryktu warszawskiego; szerzej o tym zob. A. Żbikowski, Żydowscy przesiedleńcy z dystryktu warszawskiego w getcie warszawskim, 1939–1942 (z pogranicza opisu i interpretacji), w: Prowincja noc..., s. 226–229.
1187 „Contemporary Jewish Record” – dwumiesięcznik wydawany przez American Jewish Committee w latach 1938–1945, przekształcony później w miesięcznik „Commentary”.
1188 Brak bliższych informacji o tej osobie.
1189 Był to pierwszy drewniany most w getcie, nad ul. Sapieżyńską, na przedłużeniu ul. Mławskiej.
1190 21 lutego 1941 r. zlikwidowano trzy linie tramwajowe przeznaczone dla Żydów (nr 15, 28 i 29) i uruchomiono na ich miejsce tramwaj bez numeru, opatrzony tarczą z gwiazdą Dawida, na trasie pl. Muranowski – skrzyżowanie ulic Żelaznej z Chłodną.
