Gmina postanowiła dawać 10% przywożonych produktów głodującym (kuchniom
ludowym i dziecięcym).
Żyd[owska] gubezpieczalniag bierze 5%. Nic jednak nie daje1283.
W pewnym miasteczku prowincjonalnym getto [znajduje się] na i wokół cmentarza
żydowskiego. Niektóre rodziny mieszkają w kostnicy. Żydzi mieszkają „w dobrym
miejscu”1284.
Obraz stróżówki całkowicie się zmienił. Zamiast świętych obrazów besaminka,
mezuza i lichtarze. Zdarza się, że dozorca cytuje kilka wersetów Gemary.
Ukazała się drukiem broszura o Żabotyńskim. Jedyna drukowana publikacja
(500 egzemplarzy)1285.
Urządza się uroczystości ku czci Mendele [Mojcher Sforim] [2], wieczory [poezji]
Jehudy Halewiego1286.
Chłopi zwracają się bardzo często do tow[arzystwa] Toporol z prośbą o żyd[owskie]
ręce [do pracy]. Trudności ze strony Transferstelle. 10% czystego zysku ma pójść
dla nich, a tymczasem nie wypuszczają żadnych robotników żyd[owskich].
Niedawno żegnałem grupę chaluców, która udała się do Grójca, do majątku esesmanów. Ten sam Maurer1287, który podpisał rozkaz przesiedlenia [ludności żydowskiej] z powiatu grójeckiego i ogłosił, że każdy spotkany tam Żyd zostanie rozstrzelany, wziął do majątku ziemskiego dwudziestu robotników żydowskich. Praca pierwsza otworzyła bramy getta.
Czytałem „gPrzegląd Marksistowskig”1288. Rozważa się tam stosunek klasy rob[otniczej] do wojny. Krytykuje się wystąpienie L[as]kiego1289, który powołuje się na Lenina i jego stosunek do Korniłowa1290 i rzekome niedocenianie Kiereńskiego1291.
1283 Przedwojenne Ubezpieczalnie Społeczne nadal pobierały składki od pracodawców zatrudniających pracowników-Żydów, choć tym ostatnim wstrzymano wypłacanie świadczeń; zob. Rada Żydowska w Warszawie, dok. 41, przyp. 323; ibidem, dok. 73.
1284 Gra słów: żyd. „guter ort” dosł. ‘dobre miejsce’, tak też określany jest cmentarz.
1285 Chodzi o „Ha-Medina”, wydawnictwo Bejtaru; zob. Ugrupowania prawicowe, dok. 2.
1286 Jehuda Halewi (ok. 1075–1141), jeden z najwybitniejszych hebrajskich poetów i filozofów średniowiecza z okresu tzw. złotego wieku kultury żydowskiej w Hiszpanii. Oprócz twórczości literackiej zajmował się także studiami religijnymi.
1287 Ernst Maurer (1912–1989), kierownik Wydziału Zaopatrzenia w okręgu grójeckim, później Landkommissar w Buczaczu.
1288 „Przegląd Marksistowski” (1940–1941) – konspiracyjny organ teoretyczny organizacji trockistowskiej; zob. Radykalna lewica niesyjonistyczna, s. 7–9; P. Kendziorek, Prasa trockistowska w getcie warszawskim – próba charakterystyki, w: Żydzi a lewica. Zbiór studiów historycznych, red. A. Grabski, Warszawa 2007, s. 119–154.
1289 Harold Laski (1893–1950), brytyjski politolog, ekonomista i publicysta.
1290 Ławr Korniłow (1870–1918), rosyjski wojskowy. W lipcu 1917 r. mianowany przez Aleksandra Kiereńskiego (1881–1970), ówczesnego ministra wojny w Rządzie Tymczasowym, głównodowodzącym armii rosyjskiej. Zdymisjonowany po kilku dniach, podjął próbę wojskowego zamachu stanu i ruszył na Piotrogród. Kiereński, już jako premier, wezwał wówczas bolszewików do wspólnej obrony przed puczem, co spowodowało utratę poparcia dla Rządu Tymczasowego i,
w konsekwencji, umożliwiło bolszewikom przejęcie pełni władzy.
1291 Lenin a... Bevin, „Przegląd Marksistowski”, nr 6, luty–marzec 1941, w: Radykalna lewica niesyjonistyczna, dok. 2, nr 6.
