W związku ze zbliżającymi się świętami Pesach1308 wskazuje się na osłabienie
uczuć religijnych wśród Żydów. Niewielu przestrzega [zasad] koszerności, bo trudno je stosować przy braku tłuszczu. To samo w różnych innych dziedzinach życia.
Mówią, że kilka dni temu, w czasie pobytu Franka w Warszawie, był tu także generał Keitel1309 i omawiano sprawę przesiedlenia Żydów z Warszawy w związku z rychłą wojną.
Ukazał się plakat, [wydany] przez Lesz[no] 13 [„Trzynastkę”]. Jest to motto
zaczerpnięte z „Choszen Miszpat”1310, że należy ustanowić przy bramach strażników, którzy mają przypilnować, aby nie pobierano wyższych cen.
Aresztowano Erlicha z Lesz[na] 13 za wydawanie sfałszowanych przepustek.
Czerniakowa zwolniono. W więzieniu bardzo się nad nim znęcano. Twarz nabiegła
mu krwią od razów w brodę. Musiał wykonywać najbrudniejsze roboty, jak czyszczenie ustępów itp.
eInteresująca jest kwestia 26 marca. Był to dzień Jugosławii. Tego dnia panowała
radość po aryjskiej stronie. Chciano wmówić, że odbyła się specjalna zbiórka pieniędzy. Przed wyjściem musieli uroczyście dać słowo, że nic nie powiedzą.e
Tegoroczny 10 kwietnia był jednym z najsmutniejszych dni, jakie ludność żydowska
przeżyła w czasie tej wojny. Wiadomość o zajęciu [przez Niemców] Salonik i Tobruku podziałała deprymująco1311. Ponadto w ostatnich dniach zapanowała okropna drożyzna wywołana trudnościami transportowymi. W ciągu ostatnich dni podrożał chleb: czarny – 8 zł za kilogram, biały – 11–12 zł, ziemniaki – 4 zł za kilogram, maca – 18 do 20 zł za kilogram. Zaczęły się grabieże na ulicach, na Nalewkach zabrano furgon z chlebem kontyngentowym. Na Smoczej zrabowano chleb. Sklepy są puste, ukryto towar, czekając na [możliwość] spekulacji.
[3] Dolar znów kosztuje około 150 zł, a przecież niedawno temu pięćdziesiąt kilka
złotych.
Osobnicy z Lesz[na] 13 [„Trzynastki”] chodzili po sklepach i brali łapówki.
Po tamtej stronie rabowano w Halach [Mirowskich], tam także jest wielka drożyzna.
Przyczyn drożyzny dopatrują się [w tym], że wszystko wykupili Żydzi. W rzeczywistości masowe wykupywanie miało miejsce po tamtej stronie. Jak na początku wojny wykupywano wszystkie, nawet niepotrzebne rzeczy. Dziś po południu, w związku z odprężeniem między N[iemcami] i Rosją, sytuacja się nieco poprawiła.
Powstaje instytucja konkurencyjna dla Lesz[na] 13 [„Trzynastki”]. Erlich i Kohn
odłączyli się [od „Trzynastki”] i wystarali się o specjalne pozwolenie od [Urzędu Szefa] Dystryktu [Warszawskiego]1312.
1308 W 1941 r. święta Pesach rozpoczynały się wieczorem 11 kwietnia.
1309 Wilhelm Keitel (1882–1946), szef Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, jeden z najbliższych współpracowników Hitlera, skazany na karę śmierci przez trybunał w Norymberdze.
1310 Choszen Miszpat – część Szulchan Aruch poświęcona przepisom prawa administracyjnego, karnego i cywilnego.
1311 Niemcy rzeczywiście zajęli Saloniki 9 kwietnia, ale informacja o zdobyciu Tobruku była fałszywa – 11 kwietnia odparto atak Afrika Korps na miasto.
1312 Zapewne chodzi o Towarzystwo Komunikacji Omnibusowej, założone przez Moryca Kohna i Zeliga Hellera; por. dalej, s. 243, przyp. 1324.
