ARG I 447/1 (Ring. I/505)
Opis: odpis (2 egz.), mps, j. żyd., 208x293, 170x290 mm, drobne uszkodzenia i ubytki tekstu, k. 6, s. 6. Na s. 1 (pierwszy egz.) inf. Hersza Wassera w j. żyd. (atrament): „Kwiatek”.
Edycja na podstawie egz. 1, k. 3, s. 3.
Druk: Kronika getta, s. 309–311; Ksowim 1, s. 288–290; Joman 1, s. 306–307.
31 sierpnia 1941
[1]
31/08 Od zwolnionego z więzienia żyd[owskiego] słyszałem następujące szczegóły. Komendantem jest niejaki [Ignacy] Blaupapier1491, komisarzem zaś młody, dwudziestokilkuletni Niemiec, Schmidt [?]. Podobno porządny człowiek. W każdym razie robi on interesy z Blaupapierem i za pieniądze zwalnia przedterminowo. Jego stosunek do więźniów jest dobry. Siedzi [ich] tam 130, w tym trochę neofitów, których złapano po tamtej stronie; Żydów, którzy w poszukiwaniu zarobku przeszli na drugą stronę; ludzie, którzy zawinili tym, że w tramwaju nie wykupili biletów itp. Znajduje się tam między innymi także kobieta-sadystka, która ściągała z ulicy konających, przyprowadzała ich do siebie do domu i zabierała im tam odzież, wyrywała złote zęby itp. Przygotowuje się teraz nowe więzienie na 600 osób. Widocznie wszyscy skazani Żydzi tam się znajdą.
Znów zamknięto ulicę Krochmalną. Jest tam strasznie rozpowszechniony tyfus.
Policja polska i żydowska1492 dokonały tam rozboju wespół z łobuzami. Kazali wszystkim wyjść w ciągu 2 minut, a potem zabrali wszystko: pieniądze, żywność, bieliznę itp. Pozostawili gołe ściany. W jednym domu leżało 11 chorych na tyfus.
Ostatnio znowu krążą słuchy o końcu wojny. Ludzie powołują się na jasnowidza
Ossowieckiego, który niedawno umarł1493 i pozostawił informację, że 23 października skończy się wojna. Od wróżki, pani [Fanny] Merlińskiej1494, słyszałem, że w Niemczech wybuchnie wkrótce rewolucja, Żydom przyjdzie jeszcze przetrwać ciężkie chwile, ale w styczniu będzie koniec wojny. W ogóle dużo ludzi wierzy, że w ciągu 2–3 miesięcy nastąpi koniec wojny. Wiara ta oparta jest na wiadomościach o pesymistycznych, nerwowych nastrojach w Niemczech, gdzie miały jakoby miejsce demonstracje kobiet, które w brutalny sposób zostały rozpędzone przez Gestapo. Opowiadają także o masowym terrorze w Niem[czech]. O masowych aresztowaniach, o masowym kolportowaniu nielegalnej, antyhitlerowskiej literatury. Między innymi podają, że w Berlinie, w miejscach,
gdzie miały miejsce bombardowania, rozlepiono na parkanach afisze z napisem:
To zawdzięczamy Hitlerowi1495. Niektórzy tutejsi Niemcy otrzymali z Berlina listy,
w których była nielegalna literatura.
1491 Ignacy Blaupapier (?–1943), funkcjonariusz Służby Porządkowej, zastępca komendanta Aresztu Centralnego na ul. Gęsiej.
1492 Dalej skreślone: i niemiecka.
1493 Informacja błędna. Ossowiecki zginął w powstaniu warszawskim.
1494 Por. dok. 153.
1495 Informacja niepotwierdzona.
