w których urządzono kuchnie [ludowe] itp. Wychrzczeni Żydzi będą mieli odrębną
szkołę. Odbyła się cała zażarta dyskusja na temat tej szkoły. Gepner ze względów
politycznych uważał, że powinni oni uczęszczać do wspólnych szkół, poza religią nie muszą mieć osobnych lekcji. Neofici nie chcą jednak takich szkół – chcą mieć własne szkoły, i będą je mieli, gdyż neofici dostają wszystko, czego zażądają. [2] Otrzymują tyle obiadów, ile chcą, dostają [je] nawet zamożni, mimo że neofici wyświadczyli nam ostatnio „przysługę”. Ich kuchnie „Caritasu” przyjmują też żydowskich konsumentów. Otrzymują także więcej produktów od innych. Ostatnio po 4 lub 6 kg cukru. W Gminie, w policji itp. zajmują najważniejsze stanowiska. Popierają jeden drugiego. Pchają się wszędzie i wiele osiągają. Niektórzy rabini oraz ludzie z kół narodowych podjęli walkę. Zwołali narady, lecz na razie bez rezultatów. Słyszałem, że pewien neofita na pytanie, dlaczego zmienił religię już w czasie wojny, odpowiedział: żeby dostać większą rację chleba. Krążą pogłoski, że nawet teraz zdarzają się w getcie wypadki przyjmowania chrztu. Ile w tym prawdy, nie udało mi się stwierdzić1525.
We wrześniu i pod koniec sierpnia odbywały się stale łapanki do robót na kolei,
do ładowania beczek z benzyną itp. Łapanki zdarzają się z rana, głównie na Karmelickiej. Zachodzą także do mieszkań prywatnych. Osobnicy, którzy się wyspecjalizowali w pracy z Żydami, w zakładaniu gett, wyjechali ostatnio do nowo okupowanych miast: Fabisch1526 do Łomży, Białegostoku1527.
[3]1528 Na początku września [19]41 aresztowano dr. Morgensterna1529, kierownika dawnego JEAS1530. Towarzystwo to zostało zlikwidowane, jego funkcje przejął JHK1531. Dr Morg[enstern] korespondował jednak z zagranicą w sprawie emigracji i posługiwał się kopertami [z nadrukiem] JEAS. Mende z Gestapo, który w swoim czasie rozkazał zlikwidować JEAS, grozi obecnie za tę bezczelność wywiezieniem dr. Morg[ensterna] do obozu koncentracyjnego, albo jak to nazywa się w skrócie KZ1532.
Kilka miesięcy temu złapano na wachach 100 Żydów (a może 50) z fałszywymi
przepustkami. Były one prawdziwe, ale nie były zarejestrowane. Ludzi aresztowano, wysłano do Oświęcimia, a stamtąd nadeszły znane telegramy (między innymi – od niejakiego Lamperta1533).
1525 Zob. K. Person, Assimilated Jews..., s. 40; L. Hirszfeld, op. cit., s. 319; por. dok. 132.
1526 Albert Fabisch (?–1944), urzędnik z Aresztu Centralnego na ul. Daniłowiczowskiej, od 1 stycznia 1942 r. komisarz Siedlec, zastrzelony przez AK.
1527 Latem 1942 r. utworzono getta w Łomży i Białymstoku.
1528 Na początku strony skreślone: Listy do krewnych z Ameryki.
1529 Dr Jezajasz (Jeszaja) Morgenstern (1886–1941), urzędnik JEAS, zginął w Auschwitz w październiku 1941 r.; por. Czerniaków, s. 208 (zapis z 27 sierpnia 1941 r.).
1530 JEAS (Jewish Emigrant Aid Society) – Żydowskie Centralne Towarzystwo Emigracyjne w Polsce, działające w latach 1924–1939, polski oddział HIAS, zarejestrowany jako osobne stowarzyszenie z terenem działania na państwo polskie.
1531 JHK – skrót od Jüdisches Hilfskomitee (niem. Żydowski Komitet Pomocy), zwany także Żydowskim Komitetem Opiekuńczym Miejskim (ŻKOM); por. Żydowska Samopomoc Społeczna, s. L–LI i dok. 152.
1532 KZ – skrót od Konzentrationslager (niem. obóz koncentracyjny).
1533 Stanisław Lampert (1906–?), kupiec, właściciel domu handlowego w Warszawie, wywieziony z Pawiaka do Auschwitz w lipcu 1941 r.
