8 listopada rozstrzelano na ulicy (tak powiadają) bez żadnego sądu 2 ludzi: jeden
z nich to znany właściciel kina, Lejman1586 (na placu Teatralnym), drugiego mężczyznę zaś [zastrzelono] na Dworcu Głównym. Teraz przekazano policji żydowskiej do rozstrzelania 8 osób, w tym 6 kobiet1587. Komisarz getta Auerswald domaga się bezwzględnie, aby policja żyd[owska] utworzyła własny pluton egzekucyjny, który wykonywałby wyroki w żyd[owskim] więzieniu przy Zamenhofa. Szeryński, neofita, który co niedziela modli się w kościele i znany jest jako wielki łapówkarz, już na to przystał, gdy zagrożono mu rozstrzelaniem w razie odmowy. To byłoby straszne, gdyby sami Żydzi musieli być katami! Za to samo przewinienie [opuszczenie getta bez przepustki] siedzi zresztą około 100 Żydów, nad którymi wisi niebezpieczeństwo kary śmierci.
Epidemia tyfusu nieco osłabła. Właśnie zimą, kiedy epidemie zazwyczaj się wzmagają, [tyfus] poważnie stracił na sile. Epidemia spadła o około 40 procent. Dowiedziałem się o tym w aptekach, to samo [usłyszałem] od lekarzy oraz w szpitalach. Jest to właściwie irracjonalne zjawisko, bo nie można znaleźć żadnego sensownego wytłumaczenia. Jedyne [wyjaśnienie] jest takie, że w punktach [dla uchodźców], które są głównym źródłem epidemii, większość już przeszła tę chorobę. Inni utrzymują, że w zimie biedacy są odziani w grubą odzież, dlatego wszy nie mają łatwego dostępu. Tak czy owak – epidemia się zmniejszyła.
O wyzyskiwaniu przesiedleńców przez warszawskich Żydów świadczy następujący
fakt: ktoś wynajął mieszkanie, opłaca elektryczność za siebie, gospodarza i za sąsiada, [2] którzy mają jeden i ten sam licznik.
Przedstawiciel pol[skiej] samopomocy, Jałowiecki1588, podziwiał działalność komitetów domowych. U Polaków upływa kilka miesięcy, nim się dotrze do petenta, podczas gdy u nas odbywa się to bardzo szybko.
Na Wołyńskiej 7 pewna matka przez tydzień ukrywała zmarłe dziecko, aby móc
w tym czasie korzystać z kartek chlebowych dziecka. To samo wydarzyło się w punkcie dla uchodźców.
Dziecko brało w 2 kuchniach [ludowych] 2 obiady. Gdy kontrola to ujawniła,
dziecko ze łzami w oczach błagało, żeby mu pozwolono nadal korzystać z 2 obiadów, bo nie chce umrzeć jak jego siostrzyczka.
Słyszałem o pewnym działaczu z III rewiru, który raz [tygodniowo] pości, aby móc
pieniądze rozdać biednym jako pomoc1589.
Ogołocony cmentarz żyd[owski] obok ewangelickiego i katolickiego, które nie
zostały pozbawione drzew, jest symbolem niedoli Żydów. Za życia i po śmierci dzieje się krzywda ludności żydowskiej.
Na początku listopada [19]41 nadeszły z Łodzi wiadomości o zakazaniu Żydom z Łodzi zawierania małżeństw i rodzenia dzieci. Kobiety do trzeciego miesiąca
1586 Prawdopodobnie Gustaw albo Józef Lejman (Ringelblum zapisuje jego nazwisko jako Lehman). W międzywojennej Warszawie bracia Lejmanowie byli właścicielami kin „Apollo”, „Światowid” i „Ton”.
1587 Szerzej o tym zob. dok. 137.
1588 Andrzej Jałowiecki (?–1943), warszawski dyrektor RGO, aresztowany w 1942 r., zmarł na Majdanku.
1589 Por. dok. 117.
