Na uczty przychodzą często polscy i niemieccy goście, ludzie, z którymi [szmuglerzy] razem pracują.
Ciekawe, że wozy, które przyjeżdżają do getta, są asekurowane w specjalnym,
żydowskim towarzystwie na wypadek „spalenia”. Do Nalewek 10, tj. tuż koło wachy
jest jedna cena, dalej ubezpieczenie kosztuje już więcej. Nie wolno zapominać, że
w samym getcie panoszą się tzw. junacy, tj. umundurowani volksdeutsche, podlegający komisarzowi. Uganiają się za wozami ze szmuglem i zabierają je, jeśli wóz wpadnie im w ręce. First1768 z Gminy (typ wielkiego kombinatora, kierownik Wydziału Gospodarczego w Gminie) wydostał przemycony towar dla kooperatywy urzędników Gminy.
Wokół głośników w getcie (na rogu Miłej i Zamenhofa, Gęsiej i Zamenhofa, Nalewek i Nowolipek) gromadzi się codziennie wielu ludzi. W języku potocznym głośnik ma rozmaite nazwy: szczekaczka, grzechotka, kapelusz1769.
ARG I 445/14 (Ring. I/503/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 144x180 mm, k. 1, s. 2.
Druk: Kronika getta, s. 384–385; Ksowim 1, s. 364–365; Joman 1, s. 370–371.
[30] maja 1942
[1]
a[…]a maja 42. Ostatni tydzień krwawo się zapisał w historii [getta]. Prawie każdego dnia było wiele ofiar wśród szmuglerów, zwłaszcza w okolicy małego getta, gdzie [pełni służbę] żandarm, uhonorowany przydomkiem Frankenstein1770. Otrzymał to przezwisko z uwagi na swe podobieństwo do małpiej twarzy Frankensteina z filmu1771. To krwawy pies, który codziennie zabija kilku szmuglerów. Nie może zjeść śniadania bez przelania żydowskiej krwi.
W nocy z piątku na sobotę1772 znów zabito, według wzorów z 18 kwietnia, 19,
inni powiadają – 8 ludzi. Wśród zabitych znajduje się niejaki Wilner1773 (Mylna 11), który leżał chory w łóżku. Na rozkaz oprawców zdołał on zaledwie wstać z łóżka i usiąść na krześle, dalej nie mógł się ruszyć. Wyrzucili go więc razem z krzesłem z dru-
1768 Izrael First (ok. 1905–1942), przed wojną kierownik Żydowskiego Domu Akademickiego na Pradze, w getcie kierownik Wydziału Gospodarczego Judenratu, kolaborant. Zginął z ręki Dawida Szulmana w zamachu zorganizowanym przez ŻOB 29 listopada 1942 r.; zob. Getto warszawskie.
Przewodnik, s. 244; Lewin, s. 262–263 (zapis z 30 listopada 1942 r.); Dzienniki z getta warszawskiego, dok. 13, s. 336–337; Pisma Opoczyńskiego, dok. 17, s. 323; Cukierman, s. 179.
1769 Por. dok. 115.
1770 Prawdopodobnie Otto Helmer (1908–?) z 1. Kompanii 61. Policyjnego Batalionu Rezerwy z Dortmundu; zob. ARG. Getto warszawskie I, dok. 20, przyp. 250; szerzej o Frankensteinie zob. ibidem, dok. 99; ARG. Getto warszawskie II, dok. 34; Dzienniki z getta warszawskiego, dok. 13; Getto warszawskie. Życie codzienne, dok. 10; Getto warszawskie. Przewodnik, s. 263–264.
1771 Frankenstein (1931) – ekranizacja powieści Mary Wollstonecraft Shelley.
1772 Tj. w nocy z 29 na 30 maja 1942 r.
1773 Prawdopodobnie krewny właściciela cegielni z Grodziska Mazowieckiego, o tym samym nazwisku i zamieszkały pod tym samym adresem; zob. Kapłan, s. 344 (zapis z 30 maja 1942 r.).
