Drugie humorystyczne zarządzenie dotyczyło karetki „pierwszej pomocy”. Gwiazda
Dawida na samochodzie, którym przewożeni są chorzy do Otwocka, musi zostać znacząco powiększona. A szczególnie kolor musi być żółty w odcieniu żółto-żydowskim. Nie potrwa długo, aż nakażą nam tramwaje, domy, ulice, twarze, a może nawet niebo – pomalować na żółto.
[tłum. z j. żyd. Agata Kondrat]
HWC 31.12a
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., k. 3, s. 6.
Druk: a) „Yad Vashem Studies” 196 8, s. 177–180; Kermisz 2, s. 409–411; Joman 1, s. 382–383; b) „Yad Vashem Studies” 1968, s. 175–177; Kermisz 2, s. 408–409 (z opuszczeniami).
[22 czerwca 1942]
[1]
Temat „wysiedlenia z Warszawy” nie schodzi z porządku dziennego żydowskiej
Warszawy. Ludzie pytają się: czym zasłużyli sobie warszawscy Żydzi, aby uniknąć nieszczęścia wysiedlenia? Przecież w stolicy Guberni, w Krakowie, przed oczami najwyższej władzy przeprowadzono okrutne wysiedlenie1819. Dlaczego fale pogromów, które sięgają już okolic Warszawy, miałyby nas ominąć? Prezes Judenratu mówi, że zapewniono go o tym, iż kwestia wysiedlenia Warszawy nie dotyczy1820. Wyjaśnia to w bardzo naiwny sposób: kierownictwo Transferstelle [i] komisarz dzielnicy żydowskiej są młodymi ludźmi, którzy chcą uniknąć frontu. A stanie się to tylko wtedy, gdy getto pozostanie. Są i tacy, co wskazują na wszystkie te imponujące cyfry dziesiątek tysięcy Żydów zatrudnionych w szopach, którzy pracują dla niemieckiej armii. „Rüstungskommando” jest zainteresowane ważnym źródłem ctanich, darmowychc sił roboczych, jakim jest warszawskie getto. Za przykład niech posłuży taki oto charakterystyczny przypadek: kierownik warszawskiego oddziału Transferstelle, Hausen1821, zbiera w poszczególnych
1819 29–31 maja i 5 czerwca 1942 r. w getcie krakowskim przeprowadzono weryfikację mieszkańców pod względem ich przydatności zawodowej. Osoby uznane za „nieproduktywne” wywieziono do Bełżca; zob. Generalne Gubernatorstwo. Relacje i dokumenty, dok. 10.
1820 W miarę napływania kolejnych informacji o zagładzie gett na prowincji Żydzi warszawscy coraz częściej liczyli się z podobnym losem. Czerniaków notuje „tendencje do wydalenia z Warszawy 120 000 Żydów” już 22 grudnia 1941 r. (s. 233), pogłoski na ten temat przybierają na sile wiosną 1942 r. Czerniaków odnotowuje zapewnienia władz niemieckich, że tego rodzaju akcja nie jest planowana dopiero 18–20 lipca 1942 r. (s. 301–302), jednak jego wyraźna powściągliwość w omawianiu tej kwestii wydaje się być sygnałem, że przeczuwa więcej niż odważa się to wyrazić słowami; zob. też R. Zimand, „W nocy od 12 do 5 rano nie spałem”. Dziennik Adama Czerniakowa – próba lektury, Warszawa 1982, s. 59–60.
1821 Pomyłka Ringelbluma, komendantem Transferstelle był Max Georg Bischof (1898–1985), pochodzący z Wiednia, urzędnik austriackiego Banku Krajowego (Länderbank), w latach 30. oddelegowany do Powszechnego Banku Kredytowego w Warszawie, w latach 1940–1945 kierownik nadzoru bankowego w GG, od maja 1941 do jesieni 1943 r. komendant Transferstelle w Warszawie. Opuścił Warszawę w czasie powstania warszawskiego, od 1945 r. pracował znowu w Banku Krajowym w Wiedniu.
