Ostatnio krążą pogłoski o pociągach z chrześcijanami, wywożonymi ze swych
ojczystych stron163.
Serdecznie pozdrawiam
Twój Jakub
eStrażnik dał Szachnie164 do zrozumienia, że może dałoby się uwolnić Pojznera165 z łódzkiego więzienia [?] za pomocą certyfikatu166e.
ARG I 449/18 (Ring. I/507/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 208x282 mm, tekst miejscami nieczytelny, k. 1, s. 1. Na górze znak (atrament): „-”.
Dok. był przechowywany w segregatorze.
Druk: Kronika getta, s. 49–50; Ksowim 1, s. 43–44; Joman 1, s. 29–30.
[Po 1 listopada 1939]
[1]
Podczas wojny istniała „gStraż Obywatelskag”, rodzaj policji pomocniczej. W Łodzi
zgłosiło się trochę Żydów. Było wśród nich dużo inteligencji bb[...]bb adwokaci. Zadania polegały na odbywaniu dyżuru [?] bb[...]bb przestrzeganiu czystości itd. Wraz ze wzrostem antysemityzmu pod koniec września zaczęto usuwać Żydów ze Straży. Żydzi byli w Straży jeszcze w czasach Niemców. Od 1 listopada przestała istnieć. W czasie wojny poruczano Żydom ze Straży najniebezpieczniejsze funkcje. I dlatego wielu zginęło167.
ARG I 449/19 (Ring. I/507/1)
Opis: oryg., rkps (ER*), atrament, j. żyd., 205x283 mm, tekst miejscami nieczytelny, k. 1, s. 1. Na odwrotnej stronie znak (atrament): „-” i nieczytelny dopisek ołówkiem.
Dok. był przechowywany w segregatorze.
Druk: Kronika getta, s. 51 (tu jako fragment notatki z 21 XII 1939); Ksowim 1, s. 45 (jw.); Joman 1, s. 31–32.
163 Od początku okupacji z ziem polskich wcielonych do Rzeszy systematycznie wysiedlano zarówno Żydów, jak i Polaków. Szacuje się, że do marca 1941 r. wysiedlono do GG ok. 365 tys. Polaków, w tym ponad 280 tys. z tzw. Kraju Warty; szerzej zob. np. M. Rutowska, Wysiedlenia ludności polskiej z Kraju Warty do Generalnego Gubernatorstwa 1939–1941, Poznań 2003; Eksterminacja, dok. 2–5, 8–11.
164 Zapewne chodzi o Szachno Sagana.
165 Chaim Lejb Poznański (1879–1940), nauczyciel i łódzki działacz Bundu, aresztowany przez Gestapo w ramach tzw. Intelligenzaktion w Łodzi.
166 Certyfikat – prawo wyjazdu do Palestyny, pozostającej wówczas pod mandatem brytyjskim.
167 Por. J. Regulski, Straż Obywatelska m.st. Warszawy w październiku 1939, „Rocznik Warszawski” 5, 1964, s. 262–296. W Łodzi działała Milicja Obywatelska, powołana 27 sierpnia 1939 r. na wzór podobnej organizacji działającej w czasie I wojny światowej. Od 11 września nie wolno było w jej szeregi przyjmować członków „pochodzenia niearyjskiego”; zob. T. Walkiewicz, Pierwsze tygodnie okupacji niemieckiej w świetle akt komendy Milicji Obywatelskiej w Łodzi, w: Łódź
w 1939 roku. Studia i szkice, red. T. Toborek, P. Waingertner, Łódź 2011, s. 250.
