[1]
Żydowskie szkolnictwo zostało całkowicie zlikwidowane. Większość nauczycieli
musiała szukać pracy poza Warszawą i wywędrować na tamtą stronę.
Po wprowadzeniu opasek żydowscy handlarze uliczni zniknęli z mieszanych ulic.
Ostatnio wśród ludności polskiej bardzo popularne stały się kawiarnie, w których
kelnerami są aktorzy i aktorki, jak np. Jaracz168 i in[ni]169.
Na polskiej ulicy widzi się jeszcze czasem uśmiech, na żydowskiej – przygnębienie.
Skończyło się chodzenie do restauracji, kawiarń. Na nielicznych polskich restauracjach napis: „Żydom wstęp wzbroniony”.
Trudności w działalności. Żydowi nie wolno wypłacić więcej niż 500 zł i nie wolno
mieć więcej niż 2000 zł.
Legenda o ludziach z łódzkiej „Astorii”170, że żyją.
Agencja P.I.P. – gpewien idiota powiedziałg.
P.W.A. Polakn wiln azoj171.
Dwudziestego pierwszego grudnia przyjechał policjant z dwoma Żydami z bezpłatnymi biletami kolejowymi, ochraniał ich z Warszawy.
Z Włocławka wywieziono 1500 Żydów, i 1500 chrześcijan do Zamościa (mężczyzn)
i Szczebrzeszyna172 (kobiety)173. Na rynku Żydzi dali jeść chrześcijanom, mimo
że niektórzy z nich [są] zażartymi antysemitami174.
W Baczkach koło W[arszawy]175 jest około 150 Żydów z Kalisza; 100 w lepiankach [?]176, mieszkają w synagodze. eGospodarz wziął dziesięć procent za uchodźcówe.
W Legionowie są uchodźcy z Nowego Dworu [Mazowieckiego?]. Zjedli wszystko
dd[…]dd, nic nie pozostało [?] na przyjęcie dla lNiemcówl [?].
168 Stefan Jaracz (1883–1945), aktor teatralny i filmowy, założyciel i dyrektor teatru „Ateneum” w Warszawie. Po wyroku wykonanym na Igo Symie 7 marca aresztowany przez Gestapo i osadzony w Auschwitz, skąd zwolniono go po około miesiącu na skutek licznych interwencji.
169 Kawiarnie prowadzone przez aktorów i artystów powstawały od listopada 1939 r.; zob. T. Szarota, Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne, wyd. 4 rozsz., Warszawa 2010, s. 213–214.
170 Café „Astoria” przy ul. Piotrkowskiej 27 w Łodzi była w okresie międzywojennym popularnym miejscem spotkań żydowskich literatów i artystów. W listopadzie 1939 r. aresztowano tam grupę kilkudziesięciu żydowskich intelektualistów i działaczy społeczno-politycznych, z których kilkunastu, po torturach, rozstrzelano w lesie łagiewnickim; por. Losy Żydów łódzkich, dok. 2, 10.
171 Polacy tak chcą (żyd.).
172 Szczebrzeszyn (pow. Zamość).
173 Wysiedlenia Żydów z Włocławka miały miejsce 1 i 15 grudnia 1939 r., ten drugi transport skierowano do Zamościa i Włoszczowy.
174 W Kronice getta (s. 51) to zdanie przełożono na odwrót: „Na rynku chrześcijanie, mimo że niektórzy z nich byli zażartymi antysemitami, dali jeść Żydom”.
175 Baczki (pow. Węgrów, gm. Łochów).
176 Odczytanie niepewne, obecny stan zachowania dokumentu nie pozwala na weryfikację. Być może chodzi o Łomianki (pow. Warszawa), gdzie była synagoga, zniszczona w czasie wojny.
